menu_open Columnists
We use cookies to provide some features and experiences in QOSHE

More information  .  Close

Olbers Paradoksu

17 2
06.07.2025

Gece gökyüzüne baktığımızda, sayısız yıldızın parıldadığını görsek de evrenin büyük ölçüde karanlık olduğunu fark ederiz. Bu ilginç durum, "Olbers Paradoksu" olarak bilinir ve ilk kez 19. yüzyılda Alman astronom Heinrich Wilhelm Olbers tarafından sorgulanmıştır.(1)

Evrende 10²² (on sekstilyon) ile 10²⁴ (bir septilyon) arasında yıldız olduğu tahmin ediliyor. Peki, eğer evren sonsuz büyüklükte ve sonsuz sayıda yıldızla doluysa, neden her yöne baktığımızda sayısız yıldız görmüyoruz? Neden gökyüzü gündüz gibi parlamıyor?

Bu paradoksun cevabı, modern kozmolojinin temel taşlarında yatıyor: evrenin genişlemesi, sonlu yaşı ve ışığın sınırlı hızı.

Sonsuz bir evren fikriyle başlayalım. Eğer evren gerçekten sonsuz olsaydı ve her yerde yıldızlar bulunsaydı, Olbers'in öngördüğü gibi gökyüzü gece de gündüz kadar parlak olurdu. Ancak modern astronomi bize bunun böyle olmadığını gösteriyor.

Büyük Patlama

Bunun iki temel nedeni var, ilki evrenin bir başlangıcının olması. Büyük Patlama kuramına göre evrenimiz yaklaşık 13.8 milyar yıl önce ortaya çıktı ve o zamandan beri genişlemeye devam ediyor. İkincisi gözlemlenebilir evrenin sınırlı olması, şık hızının sonlu olması ve evrenin genişlemesi nedeniyle, bizim görebildiğimiz yıldız sayısı da sınırlı kalır.

Gece gökyüzünün neden karanlık olduğunu anlamak için ışığın evrende nasıl yol aldığını düşünmek gerekir. Işık, saniyede yaklaşık 300.000 kilometre gibi bir hızla hareket etse de, evrenin olağanüstü büyüklüğü karşısında bu hız bile yetersiz kalır. Gökyüzüne her baktığımızda aslında bir zaman makinesinin içinden bakıyormuşuz gibi, yıldızların ve galaksilerin geçmişteki hallerini görürüz. Örneğin, bir milyon ışık yılı uzaktaki bir yıldızın ışığı bize ulaştığında, aslında o yıldızın bir milyon yıl önceki halini gözlemliyoruz. O yıldız belki çoktan sönmüş, patlamış ya da evrim geçirerek tamamen........

© Gazete Pencere