1980’lerle birlikte dünya kapitalizmi yeni bir evreye girdi. Bu yeni evreyi tanımlamak için en çok kullanılan kavramlar, önce neoliberalizm sonrasında ise finansallaşma oldu. Fakat bu kavramlar zamanla o kadar farklı bağlamlarda ve farklı anlamlarda kullanılmaya başladı ki, açıklayıcı güçlerini giderek yitirip neredeyse her şeyi kapsayan şemsiye terimlere dönüştüler. Daha yakın zamanlarda ise otoriter kapitalizm ya da ahbap-çavuş kapitalizmi gibi terimler, belirli ülke deneyimlerini betimlemeye yönelirken; ekolojik yıkımın büyüklüğü karbon kapitalizmi ya da fosil kapitalizmi gibi kavramların ortaya çıkıp yaygınlaşmasına yol açtı. Öte yandan, bilgi teknolojilerindeki hızlı gelişim ve internetin ve dijital dünyanın günlük yaşamın her alanına nüfuz etmesiyle bilgi toplumu, bilişsel kapitalizm, dijital kapitalizm, iletişimsel kapitalizm, platform kapitalizmi ya da gözetim kapitalizmi gibi yeni kavramsallaştırmalar gündeme girdi.

Son yıllarda bu tartışmalarda öne çıkan yeni bir kavram ise “tekno-feodalizm” ya da “neo-feodalizm” oldu. Syriza hükümetinde maliye bakanlığı yaparken dünyaca üne kavuşan Yanis Varoufakis’in bu kavramı merkeze alan kitabı, tartışmayı daha geniş çevrelere taşırken, kavramın popülerleşmesinde de etkili oldu. Önde gelen Fransız Marksist iktisatçılardan Cedric Durand’ın yine başlığında tekno-feodalizm kavramını taşıyan eseriyle, ABD’li Jodi Dean’ın bu sene yayımlanan ve neofeodalizm kavramsallaştırmasını öne çıkaran çalışması bu tartışmaları derinleştirdi ve genişletti. Tartışma sadece Marxgil gelenekten gelen iktisatçılarla sınırlı değil. ABD’de bazı liberal düşünürler de içinde bulunduğumuz dönemin feodal özelliklerinin artık kapitalist özelliklerine ağır bastığı ve dünyanın yeni bir ekonomik düzene doğru evrildiği iddiası üzerine kurulu benzer kavramsallaştırmaları kullanmaya başladı.

Genel........

© Evrensel