menu_open Columnists
We use cookies to provide some features and experiences in QOSHE

More information  .  Close

Kahveyle iktisat

22 11
25.06.2025

Kitapları, makaleleri, video kayıtları vasıtası ile ülkemizde de iyi bilinen Marksist düşünür David Harvey’in doktora öğrencisi aynı zamanda Oxford, Manchester gibi önemli üniversitelerde dersler de veren Eric Swyngedouw ile ilgili bir öğrencisinin ağzından bir anekdot anlatılır. Hoca elinde bir kahve fincanıyla sınıfa girer ve “Elimdeki kahveyi görüyor musunuz” diye sorar. Herkes için bu açıktır. Tabii ki kahve görülüyordur. Ve hoca devam eder: “Kahveyi görüyorsunuz, ama Guatemala’daki tarlaları görebiliyor musunuz? Avrupa Birliği’nin gümrük vergilerini görebiliyor musunuz? Kahve işçilerinin makbuzlarını görebiliyor musunuz?​”

Üniversitelerde bir dönem daha bitti. Hatta bu yazının yayımlandığı gün İktisat öğrencilerine diplomalarını vereceğiz. Vesile bilip yazmak istedim. Öğrencilerin son yıllarda en sevdikleri şey haline geldi kahve içmek. Bir kahve eşliğinde uzun süre ders çalışabildikleri, vakit geçirebildikleri yerler çoğaldı biliyorsunuz. Özellikle sınav dönemlerinde kütüphanelere alternatif olduğunu bile söyleyebiliriz. Peki İktisat bölümleri dört yıllık bir süreç sonunda öğrencilerine keyifle içtikleri bu kahveyi gerçekten görebilme donanımı sağlıyor mu? Sanıyorum bu üzerinde düşünülmesi gereken bir soru.

Cevap çok parlak değil sanırım. İki örnek vererek Türkiye’deki iktisat eğitimine dair değerlendirmelere geçmek istiyorum. Birincisi Marwell ve Ames’in erken dönem bir çalışması, onların bulgularına göre “iktisada (eğitimine) maruz kalmanın daha az işbirlikçi ve diğerlerini daha az düşünen davranışlar doğurduğu” söylenebilir. Frank vd.nin tespitine göre ise daha fazla birey iktisada (eğitimine) maruz kaldıkça işbirlikçi olmayan davranışlar artmaktadır. Gerçekten de oyun kuramına dayalı olarak farklı fakülte, bölümlerdeki öğrencilere yönelik olarak gerçekleştirilen işbirlikçi olmayan oyunlarda diğerkâm olmayan “rasyonel” tercihlerin iktisat, işletme gibi bölümlerde daha yaygın olduğu saptanıyor. Bu tespitlerin oluşumunda şüphesiz iktisat eğitiminin içeriğinin de önemli bir etkisi var.........

© Evrensel