Bireylerin davranışları farklı ekonomik sistemlerde, farklı dönemlerde çok değişik şekiller alabilir. Sosyalist ekonomilerde toplumsalcı eğilimler geçerli olurken ve zamanla tüm topluma başat olarak güç kazanırken, kapitalist toplumlarda bireysel dürtüler ortaya çıkar. Geç kapitalistleşen ekonomilerde sermaye mülkiyet biçimine göre bireysel davranışlarda homojen şekillenme değil, heterojen yapılanmalara tanık olunur. Örneğin, Türkiye’de İstanbul ve diğer sermaye yapılanmasının ilerlemiş olduğu kentlerdeki bireysel davranışlarda, kırsal alanlardaki ve henüz tam gelişememiş kentlerde izlenen bireysel davranışlardan daha bireyci dürtülerin başat olduğu görülür.

Kapitalist burjuva toplumlarında Aylak Sınıf Başlıklı Eserin Yazarı Thorstein Veblen’in tanımladığı sömürücü tiplerin, adeta toplumsal dokuda bir moda yayılmasına benzer şekilde yukarıdan belirleyip yaygınlaştırdıkları davranış kalıpları da kapitalizmin kısa hedefli ve öz çıkar ağırlıklı özelliğini yansıtır.

Ekonomimiz, 2002 IMF programı ile dünyaya hesapsız kitapsız açılırken kapitalistlerimiz ve onların emrindeki siyasilerimiz kısa dönemli ve basiretten yoksun davranış kalıpları ile küresel krizi destekleyici adımlar atılmasında önayak oldu. Bu süreçte gelecek nesilleri de baskı altında tutacak çok büyük miktarda borçlara savrulduk. Ne ilginçtir ki, nesillerin geleceği karartılırken, bugünün burjuvazisi ve onların siyasi temsilcisi iktidar seçmeninden oy toplamayı başardı. Bu süreç, Marx’ın ‘yanlış bilinç/lenme’ olarak nitelediği davranış kalıbının harika örneği olsa gerek! Bu süreçte burjuvazi ve onların siyasi yandaşları yaşam dönemlerinin kazançları uğruna toplumun geleceğini satmış oldular. Ve bu durumun hesabı da hemen hemen hiçbir seçim sandığında yükselmesi gereken bilinç eşliğinde sorulamadı. Toplumumuzun Ortadoğulaştırılması, gerici dinci bilinçsizliğe hapsedilmesi ve beyinlerin türbanlanması bu hesabı görmeyi ve gelecekteki farazi toplum adına bugünü yeğleyen çıkarcı gruptan ve onların siyasi yandaşlarından hesap sormayı düşünemedi, beceremedi. Bunun en önemli sosyoekonomik sebebini,........

© Evrensel