Kısa süre önce başında Suriye’deki geçici yönetimin Dışişleri Bakanı Esad Eş Şeybani’nin ve savunma bakanının da aralarında olduğu 20 kişilik bir heyet Rusya’ya gitti. Aslında İsrail heyeti ile görüşmek üzere Bakü’ye gitmesi beklenen heyetin Moskova ziyareti, basına da son dakika duyuruldu.

Öncesinde Putin’in Netanyahu ile bir telefon görüşmesi yaptığı ziyaret, Suriye’deki gidişatın seyri açısından oldukça önemli. Elbette ziyaretin en net mesajı Rusya’nın Suriye’den vazgeçmediği oldu, ama nasıl?

Aslında bu sorunun cevabı da ziyaret gündeminin içinde saklı. Bunun için Şam’ın Moskova’dan ne istediğine bakmak gerekiyor.

Ziyaret sırasında ve sonrasında tarafların yaptığı açıklamalara ve saha kaynaklarının söylediklerine göre, Şam’a karşı Moskova’nın eli hiç de boş görünmüyor.

-Öncelikle Rusya, Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi (BMGK) daimi üyelerinden biri. Çin ile birlikte BMGK’da Suriye’ye dair oylamalardaki tavrı oldukça önemli olacak. Özellikle Şam’daki geçici yönetimin görev süresini belirleyen BM kararının, kuruluşun gündemine tekrar gelmesi bekleniyorken Rusya’nın bu süreçte çekimser kalması bile Eş Şara yönetiminin meşruiyeti açısından hayati önemde.

-Şam-Moskova ilişkisi soğuk savaş öncesine uzanıyor. Suriye’deki ordudan su dağıtım şebekesine, rafinerilerden elektrik ana trafolarına ve ilaç üretimine kadar her şey Sovyetler Birliği/Rusya tipi inşa edildi. Eş Şara yönetimi sadece yeniden imar sürecinde ülkedeki alt yapıyı tamamen yıkıp yeniden yapacak bütçeye sahip olmadığı için, tahribatın önemli bir kısmının tamir edilmesi gerekiyor. Bunun için de Rus yapımı malzemeye, teknolojiye ve teknik ekiplere ihtiyacı var.

-Suriye’de hâlâ bir devlet ve ordu kurulamadı. Beklentiler yeni Suriye ordusunun Batı/NATO kodlarına göre kurulmasıydı ancak bunun da maliyeti oldukça yüksek. Dağıtılan orduya ait silaha dair ne varsa İsrail tarafından vuruldu. Şimdilerde Eş Şara yönetiminin Rusya’dan silah almak istediği de sıklıkla gündeme geliyor. İsrail, Suriye’de stratejik silahlarla, hava savunma sistemleri ile donatılmış güçlü bir ordu kurulmasına fırsat vermeyecekmiş gibi görünüyor. Rusya da İsrail ile ilişkilerini Esad döneminde bile ayrı tutmuş, Suriye’ye yerleştirdiği hava savunma sistemlerini İsrail’e karşı kullanmamıştı. Bu........

© Evrensel