Zaman zaman bir ülkenin kaderi, bir parça toprakta ya da daracık bir suyolunda gizlidir. Türkiye için bu yer, İstanbul Boğazı’dır. Ve bu kaderi dengeleyen metnin adı, 20 Temmuz 1936’da imzalanan Montrö Boğazlar Sözleşmesi’dir.

Bugün Kanal İstanbul Projesi, görünürde bir mühendislik harikası gibi sunulsa da; perde arkasında, bu kadim dengeyi yerinden edecek kadar jeopolitik bir fay hattıdır. Yüzeyde değil, derinlerde bir sarsıntı hazırlığı vardır. Peki, bu denge nedir? Ve onu neden korumalıyız?

Bir Milletin Boğazları Geri Alış Hikâyesi: Montrö 1936

Montrö, sadece bir sözleşme değil, bir tarihî rövanştır. Osmanlı Devleti, 1841 Londra Boğazlar Sözleşmesi ile ilk kez boğazların kontrolünü Avrupa devletlerine devretmişti. Ardından gelen 1871, 1923 Lozan süreçleri... Türkiye Cumhuriyeti, Lozan’da tam egemenlik elde edememişti; Boğazlar üzerindeki haklar uluslararası bir komisyonun denetimindeydi. Bu, genç Cumhuriyet için büyük bir eksiklikti.

Ancak dünya değişiyordu. Hitler Almanya'sı yeniden silahlanıyor, Mussolini Akdeniz'e uzanıyordu. İşte bu jeopolitik........

© Enpolitik