menu_open Columnists
We use cookies to provide some features and experiences in QOSHE

More information  .  Close

BİR KÜRTLEŞME HİKASYESİ; KOÇ MEHMETLER

7 0
01.12.2025

Ziya Gökalp, "Kürt Aşiretleri Hakkında Sosyolojik Tetkikler" isimli kitabında, bölgede Kürtleşen Türkmen topluluklarından örnekler verir.

Bu oymakların, aşiretlerin bir kısmı -Türklüğünü- hatırlamakta, bir kısmı ise hiç hatırlamamaktadır.

Ayrılıkçı çevrelerin en çok rahatsız oldukları konulardan biri köken araştırmalarıdır. Zira bu tip çalışmalarla bugün Kürt veya Zaza sanılan birçok topluluğun menşeinin ortaya çıkacağını biliyorlar. Bu da, dayandıkları kitlenin en az yarısının eriyip gitmesi demektir.

Onun için bu tip araştırmaları, " siz hala orada mısınız" diyerek değersizleştirmeye, etkisizleştirmeye çalışıyorlar.

Kenan Erzurumlu Profesör titrli bir akademisyen,bölücü, ayrılıkçı çevrelerin bu tip engellemelerine rağmen mensubu olduğu Koç Mehmetler aşiretini araştırır.Türkmen topluluklarının zaman içinde nasıl Kürtleştiklerine, Zazalaştıklarına, "Aşiretleşmenin Eşiğinde Koç Mehmet'in Torunları" isimli çalışması ile ışık tutar.

Elazığ'ın Palu bölgesi 1514'de Yavuz Sultan Selim'in Çaldıran Zaferinden sonra 1517'de Osmanlı hakimiyetine geçer. Bölgenin hakimi Kara Cemşid Bey'dir. Cemşid Bey'in ataları arasında Emir Bulduk,Timurtaş,Yağmur gibi Öztürkçe isimlerin olması Onun Türk kökenli olduğuna işaret eder. Ancak Arap kökenli veya Zaza olduğunu iddia eden yayınlar da vardır.(Aşiretleşmenin Eşiğinde Koç Mehmet'in Torunları,s.70)

Yavuz Sultan Selim,Çaldıran dönüşü birkaç gün Niksar'da konaklar,burada Divan kurulur, İdris-i Bitlisi, padişaha Palu Beyi Kara Cemşid'in ,"bölgesinin doğu sınırındaki Ermenilerden endişeli olduğunu,nüfusun yetersiz olması nedeniyle nizamın bozulduğunu ve yardım dilediğini" söyler. Bıyıklı Mehmet Paşa, o sıra halen orduyu hümayunda olan Kayı uşaklarından Karakeçili aşiretinden 3 kardeş bey olan Koç Mehmet, Kasım ve Hüseyin beyleri teklif eder.Yavuz'un emriyle bu üç kardeş Cemşid Bey'e yardıma gönderilir.(s.74) Hikaye de burada başlar. Üç kardeş Palu'nun doğu bölgelerine yerleşerek aşiretlerini kurarlar, zaman içinde Koç Mehmet Bey Gökdere ve Çevresine,Hüseyin bey Tunceli-Erzurum bölgesine, Kasım bey ise Yukarı Bulanık bölgesine yerleşip hakim olurlar. Kasım bey aşireti Kasımanlar, Hüseyin Bey aşireti ise Şah Hüseyinler veya Çaruklu-Çarekan aşireti olarak bölgede kökleşirler. Bu üç aşiret son yıllara kadar -Türkmen olmalarına rağmen- kendilerini Zaza olarak tanımlarken, yakın bir dönemden itibaren devletin hatalı politikaları yüzünden bazı uzantıları Kürt üst kimliği ile tanımlamaya........

© Enpolitik