Ülkelerin diğer ülkelere bakışlarına ilişkin ipuçları, siyasi eğilimleri, bazen hiç beklenmedik yerlerden ortaya çıkar.

ABD-Türkiye ilişkilerinde de böyle oldu; Türkiye, NATO üyeliği nedeniyle kendisini ABD’nin “sağlam müttefiki” olarak görürken Washington’dan çıkan bir karar, Amerikan yönetiminin çok farklı düşündüğünü ortaya koydu.
Karar, ABD’nin bir önceki Başkanı Joe Biden’ın imzasıyla yayınlandı. Ancak göreve başlar başlamaz Biden’ın aldığı pek çok kararı tersine çeviren yeni Başkan Donald Trump, 13 Ocak imzalı “yapay zeka çiplerine/yongalarına ihracat sınırlaması” getiren karara dokunmadı.

ABD’de Başkanlık görev devir teslimine rağmen halen yürürlükte olan karar, ABD’nin üretiminde küresel bazda çok önde olduğu yapay zeka geliştirilmesinde kilit önem taşıyan yongaların “kime ve nasıl satılacağını” belirliyor.

Kararda ABD’nin “müttefiki” olarak bahsedilen 18 ülkeye yapay zeka yongalarının herhangi bir kısıtlama olmadan satılması öngörülüyor. Bu “müttefiklerin”, Avustralya, Belçika, Kanada, Danimarka, Finlandiya, Fransa, Almanya, İrlanda, İtalya, Japonya, Hollanda, Yeni Zelanda, Norveç, Güney Kore, İspanya, İsveç, Tayvan ve Birleşik Krallık olarak sıralandığı karar, diğer ülkelere ise çip ithalatında ciddi kısıtlamalar getiriyor.

Karar, bu 18 ülke dışında kalan ülkelere çip siparişlerinde “lisans alma” zorunluluğu içeriyor, ancak alınacak lisanslara da sınır koyuyor; Karara göre, “yakın müttefik” olarak sayılan 18 ülke içinde olmayan ülkeler lisans edinebilseler bile, alacakları çip miktarı yine de sınırlı olacak. “İkinci sınıf müttefikler” için ABD en fazla 50 bin ileri düzey grafik işlem yapabilen çip satın alma imkanı tanıyacak.

Aynı kararda, “birinci sınıf müttefik” sayılıp, ABD’den çip satın alma limiti olmayan ülkelerin de, ithal ettikleri Amerikan malı çipleri başka ülkelere göndermelerine ilişkin sınırlama da var; Buna göre “birinci sınıf müttefikler” ABD’den aldıkları çiplerin ancak yüzde 25’ini üçüncü ülkelerde üretecekleri ürünlerde kullanabilecekler.

ABD’nin yönetime yeni gelen Trump hükümeti tarafından da benimsenen bu karar, ülkenin küresel anlamdaki yapay zeka üstünlüğünü korumasını amaçlıyor. Getirilen kısıtlamalarla ABD, dostları-rakipleri ve hasımlarının, yapay zeka uygulamalarını özellikle savunma sektörüne uyarlamalarının önüne geçmeye........

© Ekonomim