Müzakere, teknik bir satranç. Gözden kaçmasın lütfen önce bir iletişim süreci. Sözle verilen sinyaller, eylemle tutturulmadığında evrende kayboluyor, hadi kaybolmadı diyelim, değer kaybediyor. Kullanılan tekniklerden biri olan belirsizlik, dozu ayarlanırsa caydırıyor. Kronik belirsizlik, bknz: güzel ülkemiz… Geri tepebiliyor. Empati çok önemli bir teknik. Genellikle duygusallık anlamında kullanıyoruz ama değil. Ne peki; tansiyonu düşürüyor, kapıyı aralamaya yarıyor, ne diyelim adına, bir tür analiz pratiği.

Ukrayna–Rusya fiziki savaşı ayrı bir dünya… ne öğrendik dersek vahşeti, acıyı, özlemi, ayrılığı, yitirmeyi ve daha neler neler! Ama son iki haftanın masada diye sembolize edeceğim sahneleri yani Alaska’da Trump–Putin buluşması ve Beyaz Saray’da Ukrayna zirvesi bir laboratuvardı. Ben de kendime düşen iletişim payıyla eğlendim, öğrendim, geliştim.

Güvenilir sinyal ve değer ilişkisi

Tehdit arkası doluysa tehdit. “Son tarih”, ihlal edildiğinde otomatik tetikleyici çalışıyorsa son tarih. Washington’dan gelen inişli çıkışlı mesajlar belli ki, Moskova’da farklı bir dile çevriliyor. Bazı uzmanlar Putin’in bu durumu Trump’ın elinde “Kart yok” diye anladığını yorumluyor. Alaska’da gerçekleşen yüz yüze temasından sonuçsuzluk çıkınca, ertesi gün Beyaz Saray’da “trilateral” fikri doğdu. Söz–eylem çizgisi sizce de hala kırık değil mi? Sanırım bu durumu iletişim dersi olarak okumaktan başka çare yok; sinyal ile eylem arasında boşluk davetiye hükmünde.

Fotoğraf vermek, sonuç üretmekten kolay

Çoğumuz savaşların akıl tutulması olduğuna inanıyoruz, ama bu yaklaşımımız orada bile içerik gerektiğini görmemize engel olmamalı. Sahada ateşkes olabilmesi masada güvenlik garantileri gerektiriyor ama bitmez; bir de izleme–doğrulama gerek. Avrupa bu başlıkları ısrarla masaya sürünce Beyaz Saray rotayı değiştirdi. Avrupa Komisyonu, NATO’nun “Madde 5 benzeri” güvenlik şemsiyesi fikrinin konuşulmasındaki ısrarı olayı farklı zemine çekti. Ya da çekti mi acaba? Taahhüt dili hala muğlak. Böyle kaldığı sürece, süreç uzuyor. Gözler “üçlü fotoğraf” istiyor istemesine de yürekler ihlalde anında otomatik devreye girecek bir mekanizma tercih ediyor. Hikaye yalan söylememeli ya da saklamamalı ya da boğulmamalı.

“Şeytan ayrıntıda”

İstanbul turundan beri masadaki müzakerelerden çıkan bir ders var; “içerik sen bizim her şeyimizsin”. Bu toplantıda güvenlik garantisi gibi kulağa müthiş kazanım gelen başlıklara iyi bakmalı. Analistler ısrarla tam da buraya Rusya’nın usule uygun şekilde mayını gömdüğünü söylüyor. Metine sessizce eklenen “oybirliği/consensus” şartı bu. Kağıt üzerinde “kolektif garanti” yaratıp, tetikleneceği anı BM Güvenlik........

© Ekonomim