Recep BORA

CFO /E. Defterdar

NACE Kodu:

NACE, ekonomik faaliyetlerle ilgili istatistik üretimi için Avrupa Birliği’nin geliştirdiği bir kodlama sistemidir ve Fransızca, (Nomenclature statistique des Activités économiques dans la Communauté Européenne) sözcüklerinin baş harflerinden oluşur. Türkçesi ise “Ekonomik Faaliyetlerin İstatistiki Sınıflandırılması” anlamına gelmektedir. Avrupa Birliği’nde 1970 yılından beri geliştirilmekte olan NACE sistemi, tüm Avrupa Birliği’nde yapılan ekonomik faaliyetlerle ilgili istatistikler için temel kaynaktır. AB ülkelerinde faaliyet gösteren her işyerine, hiyerarşik yapıda dört seviyeden oluşan bir NACE ekonomik faaliyet kodu verilir.

NACE kodu uygulaması, Dünya genelinde Birleşmiş Milletler tarafından Ekonomi">ekonomik verileri sınıflandırmak için kullandığı “Tüm Ekonomik Faaliyetlerin Uluslararası Standart Sanayi Sınıflaması (ISIC)” ile de ilişkili olup ekonomik faaliyetlerle ilgili istatistikleri global düzeyde karşılaştırmayı sağlar. Genel olarak ISIC, Birleşmiş Milletler’de (BM), NACE ise Avrupa Birliğinde’nde (AB) ekonomik faaliyetlere ilişkin istatistiki verilerin derlenmesini ve değerlendirilmesini sağlayan çok önemli sistemlerdir.

Ülkemizde birçok alanda yürütülen Avrupa Birliğine uyum çalışmaları kapsamında, NACE kodu uygulaması kullanılmaya başlanmıştır.

NACE Rev.2.1-Altılı:

Seviye 1: 23 kısım, A’dan Y’ye kadar alfabetik harflerle tanımlanmıştır.

Seviye 2: 87 bölüm, iki haneli numerik kodlarla tanımlanmıştır. (01’den 99’a kadar.)

Seviye 3: 287 grup, üç haneli numerik kodlarla tanımlanmıştır. (01.1’den 99.0’a kadar.)

Seviye 4: 651 sınıf, dört haneli numerik kodlarla tanımlanmıştır. (01.11’den 99.00’a kadar.)

Bir NACE kodu, istatistiki iş kayıtlarında bulunan her bir birim (gerçek ve tüzel kişiler, iş yeri vb.) ile temel ekonomik faaliyetine göre ilişkilendirilir. Ana faaliyet, birimin katma değerine en fazla katkıyı yapan faaliyettir. Bir işletme sadece bir ekonomik faaliyet gerçekleştiriyorsa, bu faaliyeti açıklayan NACE kodu işletmenin ana faaliyet kodu olacaktır. Eğer işletme birden çok ekonomik faaliyet yürütüyorsa, bu faaliyetlere ilişkin NACE kodu eklenmesi gerekmektedir.

İşletmelerin faaliyetlerinin belirlenmesinde Avrupa Birliği (AB) İstatistik Ofisi (Eurostat) tarafından geliştirilen NACE Rev.2 ekonomik faaliyet sınıflaması temel alınmıştır. NACE Rev.2 sınıflamasının var olan dört basamaklı faaliyet sınıflarının çok geniş kapsamlı bulunmasından dolayı kurumlar tarafından faaliyet sınıflarının alt kategorilere ayrıştırılması talep edilmiş, kurum ve kuruluşların uluslararası sınıflamalara geçişini sağlamak ve aynı zaman kurumsal ihtiyaçlarını karşılayabilmek için NACE Rev.2’nin sınıf kodlarına 2 hane daha eklenmesiyle altı haneli alt kategorileri tanımlanmıştır.

NACE Rev.2’ye dayalı olarak oluşturulan 6 basamaklı ekonomik faaliyet sınıflaması (NACE Rev.2-Altılı), 2010 yılında Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK)’in yanı sıra, o dönemki isimleri ile Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı (ÇSGB), Gümrük ve Ticaret Bakanlığı (GTB), Milli Eğitim Bakanlığı (MEB), yanı sıra Gelir idaresi Başkanlığı (GİB), Küçük ve Orta Ölçekli işletmeleri Geliştirme ve Destekleme İdaresi Başkanlığı (KOSGEB), Mesleki Yeterlilik Kurumu (MYK), Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK), Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (TOBB) ve Türkiye Esnaf ve Sanatkarlar Konfederasyonu’nun (TESK) katılımları ile kurulan bir komisyonun yaklaşık iki yıllık çalışması ile gerçekleştirilmiş ve 2012 yılından itibaren kullanıma sunulmuştur.

NACE Rev.2 (NACE Rev.2.1) Altılı Ekonomik Faaliyet Sınıflamasında ortaya çıkan değişiklik taleplerini değerlendirmek ve gerekli düzenlemeleri yapmak amacıyla Komisyon her yıl düzenli olarak toplanmaktadır. Komisyon tarafından karara bağlanan değişikliklerin yer aldığı yeni sınıflama TÜİK tarafından sınıflama sunucusunda yayımlanmaktadır.

Eurostat (Avrupa İstatistik Ofisi), Avrupa Komisyonu'nun bünyesinde yer alan ve merkezi Lüksemburg'da bulunan bir genel müdürlüktür. Kurumun temel amacı Avrupa çapında yürüttüğü anket çalışmalarıyla Avrupa Birliği'ne istatistikî bilgiler sağlamaktır.

TÜİK ile Avrupa Birliği İstatistik Ofisi (Eurostat) arasındaki ilişkiler, Türkiye-Avrupa Birliği (AB) ilişkileri ile aynı yörüngede ilerlemektedir. Eurostat, Avrupa İstatistik Sistemine tam uyumun sağlanabilmesi için istatistik müktesebatı listesini Mayıs 2006'da TÜİK'e göndermiştir. Bu tarihten itibaren TÜİK, Avrupa Birliği (AB) İstatistik Mevzuatına uyum düzeyini artırmak için önemli çalışmalar gerçekleştirmiştir.

Bu çerçevede TÜİK’in istatistik alanındaki faaliyetleri, Eurostat’ın aday ülkelerin AB istatistik sistemine uyum düzeyini belirlemek ve bu alandaki ilerlemelerini takip edebilmek için geliştirmiş olduğu Uyum İzleme Çalışmasının bir parçası haline gelmiştir.

Bu kapsamda ülkemizde kullanılan NACE Rev.2-Altılı sınıflamasının temeli olan ve Avrupa Birliği (AB)........

© Ekonomim