Recep ÇETİN

Yeminli Mali Müşavir

Son günlerde yazılı ve görsel medyada Süper Lig’de faaliyet gösteren spor kulüpleri tarafından yüksek bonservis bedeli ödenerek yapılan futbolcu transferlerinin Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın takibine alındığı ve ağır KDV yükünün altında kalabileceği konuşulmaktadır.

Konunun açıklığa kavuşturulması adına bonservis bedellerinin hukuki niteliği, yurtiçi ve yurtdışından transfer edilen sporcular için ödenen bonservis bedellerinin vergisel durumunun ne olduğu, mali idarenin görüşü, yargı kararları ve kişisel görüşümüz çerçevesinde açıklanmaya çalışılacaktır. Üç serilik bir yazısı dizisinde öncelikle bonservis bedellerinin hukuki niteliği ortaya konacak olup, sonraki yazılarda yurtiçi ve yurtdışı bonservis bedellerinin vergisel durumu açıklanmaya çalışılacaktır.

Terminalojide “bonservis ve/veya transfer bedeli”, bir takımla sözleşmesi süren bir oyuncunun başka bir takımla transfer sözleşmesi yapabilmek için ödenmesi gereken bedel olarak tanımlanmaktadır.

TFF Profesyonel Futbolcuların Statüsü ve Transferleri Talimatı’ nın 2. maddesine göre transfer, futbolcunun ilk kez profesyonel sözleşme imzalamasını, mevcut kulübünden başka bir kulüp ile sözleşme imzalamasını veya geçici olarak kulüp değiştirmesini ifade etmektedir.

Sporcunun mevcut kulübüyle sözleşmesinin feshedilerek başka bir kulübe transfer edilmesi halinde; transferin, sporcunun oynama hakkı niteliğinde bir gayri maddi hak devri olduğunu ve KDV’nin uygulanması gerektiğini savunanlar olabildiği gibi aynı şekilde sporcu transferi ve kiralamalarının ticari faaliyet kapsamında değerlendirilmesi ve bundan dolayı da KDV’nin uygulanması gerektiğini savunanlar da mevcuttur. Doktrindeki hakim görüş ise, sporcunun mevcut kulübüyle sözleşmesinin feshedilerek başka bir kulübe transfer edilmesi durumunda ödenen bonservis bedelinin tazminat niteliğinde olduğundan KDV’ye tabi olmadığı yönündedir.

Ancak mali idarenin bu konuda tutarlı bir duruşunun olmadığını söyleyebiliriz. Profesyonel sporcu için ödenen erken fesih tazminatının Katma Değer Vergisine tabi olup olmadığı hususunda istenen bir görüşe İstanbul Vergi Dairesi Başkanlığı tarafından verilen bir özelge ile;

“…..Buna göre, "Profesyonel Futbolcu Transfer Sözleşmesi" kapsamında yapılan futbolcu transferinde, futbolcunun önceki kulübü ile olan sözleşmesinin süresinden önce feshedilmesi nedeniyle yapılan ödemeler, Şirketinizce yapılan transferin karşılığını teşkil eden bedeli oluşturduğundan KDV'ye tabi olacaktır.” şeklinde görüş verilmiştir. (İstanbul Vergi Dairesi Başkanlığı’nın 25.02.2019 Tarih ve 39044742-130[Özelge]-E.170220 Sayılı Özelgesi.)

Görüleceği üzere, sporcu transferlerinde sporcunun sözleşmesi devam eden kulübüyle yapılan anlaşma uyarınca ödenen “fesih tazminatı” ve/veya “cezai şart”, mali idare tarafından transferin karşılığı olarak ödenen bedel olarak kabul edilmiş ve işlemin KDV’ye tabi olacağı belirtilmiştir.

Konuyla ilgili olarak mali idarenin vermiş olduğu başka bir özelgede;

“…Bu kapsamda, sporcuların Türkiye'deki bir kulüpte oynatılabilmesi hakkının devri karşılığı olarak sporcunun eski kulübüne ödenen bonservis bedelleri ile mahiyeti itibarıyla buna benzeyen ödemelerin gayri maddi hak satışı bedeli olarak değerlendirilmesi … gerekmektedir.” şeklinde görüş bildirilerek bonservis bedellerinin gayri maddi hak olduğunu belirtmiştir. (Samsun Vergi Dairesi Başkanlığı’nın 24.04.2014 tarih ve 13649056-125[30/2013-ÖZE-05]-42 sayılı Özelgesi)

Ancak, KDVK Genel Uygulama Tebliği’nde bonservis bedelleri konusunda mali idarenin farklı bir tutumda olduğunu söyleyebiliriz. Tebliğde bonservis bedellerinin KDV’ye tabi olup olmadığı konusunda, “...Spor kulübü derneklerinin…faaliyetin zorunlu bir unsuru olarak yapılan futbolcu transferleri ile kiralamaları karşılığı kulüplerce elde edilen bedeller, 3065 sayılı Kanunun (1/3-g) maddesi kapsamında sayılamayacağından verginin konusuna girmemektedir. Ancak, anonim şirket statüsünde sportif faaliyetlerde bulunan kuruluşların bütün teslim ve hizmetlerinin 3065 sayılı Kanunun (1/1) inci maddesi gereğince vergiye tabi olduğu ise açıktır...” şeklindeki açıklamalar, vergi idaresindeki bahsedilen genel yaklaşımdan farklı olarak bonservis bedellerini, ticari bir faaliyet sonucunda elde edilen bir gayri maddi hak olarak görmüyormuş izlenimi edinilmektedir.

7405 sayılı Kanun ile “Dernek/Spor Kulübü” ve “Spor Anonim Şirketi” statüsü eşitlendi ancak Tebliğ düzenlemesi değişmedi!

7405 Sayılı Spor Kulüpleri ve Spor Federasyonları Kanunu ile anonim şirket olarak örgütlenen spor kulüpleri “spor anonim şirketi” statüsüne geçmiştir. Mezkur Kanun’da spor anonim şirketi, “Bir spor kulübünün bağlı ortaklığı veya iştiraki olarak ya da spor kulübünden bağımsız şekilde 13/1/2011 tarihli ve 6102 sayılı Türk Ticaret Kanununa göre kurulan ve spor faaliyetinde bulunmak amacıyla Bakanlığa tescilini yaptıran anonim şirketi” olarak tanımlanmıştır. Dolayısıyla münhasıran spor faaliyetinde bulunmak amacıyla kurulan ve/veya faaliyet gösteren “spor anonim şirketi” nin KDVK Genel Uygulama Tebliği’nde yapılan açıklamalara paralel olarak sporcu transferlerinin, faaliyetin zorunlu bir unsuru olarak kabul edilmesi dernek/spor kulübü statüsünde kurulan kulüpler gibi verginin konusuna girmemesi gerekmektedir. Bu hususa başka bir yazımızda ayrıntılı olarak değineceğiz.

Sözleşmenin fesih şekline göre bonservis bedelleri!

Günümüzde sporcuların transferleri genel olarak iki şekilde tezahür etmekte olup, her iki şekilde ödenen bonservis veya transfer bedellerinin vergi hukukundaki yansımaları farklılık gösterebilmektedir.

Birincisi, sporcunun mevcut kulübüyle devam eden sözleşmesinde yer alan tek taraflı fesih, tazminat veya cezai şart maddesine istinaden ödenen bonservis bedelleri.

İkincisi, sözleşmesi devam eden sporcu için mevcut kulübü ile yeni kulübünün karşılıklı anlaşmak suretiyle, sporcunun lisans hakkına sahip olan kulübünün sözleşmenin feshi sebebiyle sahip olduğu haklardan feragat etmenin karşılığı olarak ödenen bonservis bedelleri.

Profesyonel futbolcu sözleşmelerinin haklı bir sebep olmaksızın feshedilecek olması halinde Profesyonel Futbolcuların Statüsü ve Transferleri Talimatı’nın (PFSTT) 30. maddesine göre tazminat/ceza yükümlülüğü doğabilmektedir. FIFA talimatları ve........

© Ekonomim