Ümit IŞIK

Ticaret Başmüfettişi

6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun 64/1 maddesine göre, her tacir, ticari defterleri tutmak ve defterlerinde, ticari işlemleriyle ticari işletmesinin iktisadi ve mali durumunu, borç ve alacak ilişkilerini ve her hesap dönemi içinde elde edilen neticeleri, anılan Kanuna göre açıkça görülebilir bir şekilde ortaya koymak zorundadır. Tacirlerin muhasebesine ilişkin defterler yevmiye defteri, defteri kebir ve envanter defteri olarak belirtilmiştir.

Türk Ticaret Kanunu’nun 64/4 maddesinde, pay defteri, yönetim kurulu karar defteri ve genel kurul toplantı ve müzakere defteri gibi işletmenin muhasebesiyle ilgili olmayan defterlerin de ticari defterler olduğu, Ticaret Bakanlığı’nın, pay defteri, yönetim kurulu karar defteri ile genel kurul toplantı ve müzakere defterinin elektronik ortamda tutulmasını zorunlu kılabileceği düzenlemesine yer verilmiştir. Yine aynı kanunun 64/3 maddesinde, ticari defterlerin elektronik ortamda tutulması hâlinde bu defterlerin açılışlarında ve yevmiye defteri ile yönetim kurulu karar defterinin kapanışında noter veya ticaret sicili müdürlüğü onayı aranmayacağı, fiziki ortamda veya elektronik ortamda tutulan ticari defterlerin nasıl tutulacağı, defterlere kayıt zamanı, onay yenileme ile açılış ve kapanış onaylarının şekli ve esaslarının Ticaret Bakanlığı ile Maliye Bakanlığı’nca müştereken çıkarılan tebliğle belirleneceği düzenlenmiştir.

14.02.2025 tarihli Resmi Gazetede, 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun 64’üncü maddesinin dördüncü fıkrasında sayılan ticari defterleri elektronik ortamda tutmakla yükümlü olan ticaret şirketlerinin belirlenmesi, bu defterlerin elektronik ortamda oluşturulması, tutulması, saklanması ve ibrazı ile bu işlemlerin gerçekleştirileceği Sistemin işleyişine ilişkin usul ve esasların düzenlenmesi amacıyla 01.07.2025 tarihinde yürürlüğe girecek olan “İşletmenin Muhasebesiyle İlgili Olmayan Ticari Defterlerin Elektronik Ortamda Tutulması Hakkında Tebliğ” yayınlanmıştır.

Türk Ticaret Kanunu’nun 64’üncü maddesinin üçüncü ve dördüncü fıkraları ile 210’uncu maddesinin birinci fıkrasına dayanılarak hazırlanan Tebliğ, pay defteri, yönetim kurulu karar defteri, müdürler kurulu karar defteri ile genel kurul toplantı ve müzakere defterini kapsamaktadır.

Defterleri elektronik ortamda tutacak Şirketler

Yayımlanan tebliğe göre, aşağıda sayılan şirketler defterlerini elektronik ortamda tutmakla yükümlüdür.

Anonim ve Limited Şirketlerin Sermayelerini Yeni Asgari Tutarlara Yükseltmelerine ve Kuruluşu ve Esas Sözleşme Değişikliği İzne Tabi Anonim Şirketlerin Belirlenmesine İlişkin Tebliğin 5 inci maddesi aynen;

“Kuruluşu ve esas sözleşme değişikliği işlemleri Bakanlık iznine tabi olan şirketler

Madde 5 – (1) Bankalar, finansal kiralama şirketleri, faktoring şirketleri, tüketici finansmanı ve kart hizmetleri şirketleri, varlık yönetim şirketleri, sigorta şirketleri, anonim şirket şeklinde kurulan holdingler, döviz büfesi işleten şirketler, umumi mağazacılıkla uğraşan şirketler, tarım ürünleri lisanslı depoculuk şirketleri, ürün ihtisas borsası şirketleri, bağımsız denetim şirketleri, gözetim şirketleri, teknoloji geliştirme bölgesi yönetici şirketleri, 28/7/1981 tarihli ve 2499 sayılı Sermaye Piyasası Kanununa tabi şirketler ile serbest bölge kurucusu ve işleticisi şirketlerin kuruluşları ve esas sözleşme değişiklikleri Bakanlığın iznine tabidir. Ancak, kayıtlı sermaye sistemine kabul edilen Sermaye Piyasası Kanununa tabi halka açık anonim şirketlerin kayıtlı sermaye tavanı içinde yapacakları sermaye artışlarında Bakanlık izni aranmaz”şeklindedir. Dolayısıyla yukarıda sayılan Şirketler en geç 01.07.2025 tarihinden itibaren işletmenin muhasebesiyle ilgili olmayan ticari defterlerini elektronik ortamda tutmak zorundadır.

Yukarıda belirtilenler arasında yer almayan şirketler ihtiyari olarak bu tebliğ kapsamındaki defterlerini elektronik ortamda tutabilecektir. Bu durumda defterlerin tamamı elektronik ortamda tutulacaktır. Diğer bir ifadeyle sadece pay defterini elektronik ortamda tutulup diğerlerinin fiziki ortamda tutulması mümkün olmayacaktır.

Öte yandan, defterlerini elektronik ortamda tutmaya başlayan şirketlerin, her ne sebeple olursa olsun söz konusu defterlerini yeniden fiziki ortamda tutmasına izin verilmemiştir.

Bilindiği üzere fiziki olarak tutulan pay defteri, yönetim kurulu karar defteri ve genel kurul toplantı ve müzakere defteri gibi işletmenin muhasebesiyle ilgili olmayan defterler de ticari defterler olup bu defterler de kullanılmaya başlanılmadan önce ve kullanıldıktan sonra belli koşullarda noter açılış ve kapanış onaylarına tabidir. Ancak 6102 sayılı Kanunun 64/3 maddesinde, elektronik ortamda tutulan defterler için açılış ve kapanış onayı aranmayacağı belirtilmiştir. Bu nedenle bu Tebliğle bahsi geçen defterlerin elektronik ortamda düzenlenmesi öngörüldüğünden bu defterlere ilişkin açılış ve kapanış........

© Ekonomim