MUSTAFA BAŞAR

Yönetim danışmanı

Önceki yazımızda, insanlık tarihinde yer alan bazı simülasyon örneklerini vermiştik. Simüle etmeyi, “bir şeyi veya vakayı gerçekmiş gibi tasarlayarak, benzerini canlandırmak” yani bir nevi “tatbikat” diye tanımlamıştık. Tatbikat kelimesi akıla askerlik mesleğini ve savaşları getiriyor. Başka konularla ilgili de (Yangın ile mücadele gibi) yapılan tatbikatlar var elbette, ancak bizim dilimizde bu kelimenin temel olarak iki anlamı var; bir tanesi “askeri manevra”, diğeri de “uygulama”.

Yazılı tarihe geçmiş en eski tatbikatlar antik çağlara kadar uzanıyor. Antik Mısır’ın Yeni Krallık döneminde (M.Ö. 1550-1070) Mısır ordusunun Nil Nehri kıyılarında ve çöl bölgelerinde savaş tatbikatları düzenledikleri biliniyor. Firavun 2. Ramses, Hititler ile Kadeş Savaşı’na (M.Ö. 1274) hazırlanırken ordusunu ikiye ayırmış ve karşılıklı manevralar yaptırmıştır. Sun Tzu (MÖ 544-496), "Savaş Sanatı" adlı eserinde askeri tatbikatların önemine değinmiş, generallere askerlerin disiplinini artırmak için barış zamanlarında düzenli olarak tatbikat yapmalarını öğütlemişti. Gerçekten de Çin’de savaş arabalarının, piyadelerin ve okçuların birlikte hareket etmelerini sağlamak için, farklı tarihlerde geniş çaplı tatbikatlar düzenlenmiş olduğu kayıt altına alınmış. “Ordularının kurmay ekiplerine, subaylarına ve askerlerine barış zamanlarında düzenli olarak savaş simülasyonları uygulayan devletler, diğer devletlere karşı askeri alanda üstünlük kurmuşlardır.” Kulağa hiç de şaşırtıcı gelmiyor değil mi? Örneğin Antik Yunan’da “polis” denilen, bağımsız, kendi yönetimlerine sahip, irili ufaklı 1.000 civarında şehir devleti vardı. Denizcilik, ticaret, felsefe ve bilim ile hatırlanan 5-6 devlet dışında, bunlardan en başarılıları Peloponez Savaşları’nda karşı karşıya gelen rakip ittifakların liderleri konumunda olan iki devletti; Atina ve Sparta. Düzenli olarak ordusuna tatbikat yaptıran, onları sürekli olarak savaşa hazır bir şekilde tutan, üçüncü devlet ise Tebai idi. Özetle Antik Yunan tarihine damga vuran, barış zamanlarında savaş simülasyonları uygulayan işte bu üç devletti.

Roma İmparatorluğu da askeri eğitim ve tatbikat konusunda oldukça sistematik bir yaklaşım geliştirmiş, Spartalıların “Agoge” adındaki eğitimlerine benzer uygulamalar dışında, Romalı lejyonlar belirli dönemlerde büyük askeri tatbikatlara katılır, “Testudo” (kaplumbağa formasyonu ile düşman okçuları tarafından kayıp vermeden ilerlemek) gibi “savunma düzeni ile ilerleme” taktiklerini sahada test ederlerdi. Orta çağa özellikle askeri açıdan damgasını vuran Moğollar ve Osmanlılar da düzenli tatbikat yaparlardı. Zaten Osmanlı’da Yeniçeri Ocağının “Talimgâh”ı........

© Ekonomim