Ahmet Arslan

Denetçi, CPA, MBA

Anayasa ve 5393 sayılı Belediye Kanunu’na göre, belediyeler halkın mahalli müşterek nitelikteki ihtiyaçlarını karşılamak üzere kurulan kamu idareleridir. Belediyelerin sadece mahalli müşterek ihtiyaçları karşılamak üzere kurulmaları onları merkezi yönetim kapsamındaki kamu idarelerinden ve diğer kamu kurumlarından ayırır.

Buna karşın, belediyelerin aşağıdaki örnekleri verilen bazı harcamaları “belediyenin herhalde parası çok, harcayacak yer arıyor” veya “belediye birilerine para aktarmak için kendi kendine harcama uyduruyor” dedirtecek cinsten bulunmaktadır.

Belediye tarafından bir harcama yapılabilmesi için harcamanın konusunun;

- Mahalli müşterek bir ihtiyacın karşılanmasına yönelik olması,

- 5393 sayılı Kanun’un “Belediyenin görev ve sorumlulukları” başlıklı 14. maddesinde,

- “Belediyenin yetkileri ve imtiyazları” başlıklı 15. maddesinde veya

- “Belediyenin giderleri” başlıklı 60. maddesinde,

belirtilmiş olması gerekir.

Bununla birlikte, söz konusu kanun maddelerinde sayılan harcamaların yapılabilmesi için ilk olarak harcamanın mahalli müşterek nitelikte olması gerekmektedir. Zira yukarıda da ifade ettiğimiz üzere, Anayasa ve 5393 sayılı Belediye Kanunu’na göre, belediyeler halkın mahalli müşterek ihtiyaçlarını karşılamak üzere kurulan kamu idareleri olduğu gibi 5393 sayılı Kanun’un belediyenin görev ve sorumluluklarının sayıldığı 14’üncü maddesinin ilk cümlesi “Belediye, mahallî müşterek nitelikte olmak şartıyla” şeklindedir.

“Mahalli müşterek nitelikteki ihtiyaç ise; Anayasa Mahkemesi’nin emsal kararlarında da belirtildiği üzere, “…aynı yörede birlikte yaşamaktan doğan eylemli durumların yarattığı, yoğunlaştırdığı ve güncelleştirdiği, özünde yerel ve kamusal hizmet karakterinin ağır bastığı ortak beklentileri” ifade etmektedir. Elektrik, su, kanalizasyon, doğalgaz, cadde ve sokakların temizliği, çöp toplama, imar, kentleşme, itfaiye, zabıta vb. hizmetler mahalli müşterek nitelikteki ihtiyaçların başlıca örnekleridir.

Söz konusu hizmetler dışındaki hizmetler belediyelerin değil, diğer kamu idarelerinin asli görevidir. Örneğin, eğitim görevi Milli Eğitim Bakanlığı’nın, sosyal yardım ve sosyal hizmetler Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı’nın, kültürel ve sanatsal faaliyetler Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın, gençlik ve spor hizmetleri ise Gençlik ve Spor Genel Bakanlığı’nın, din hizmetleri Diyanet İşleri Başkanlığı’nın asli görev ve sorumluluk alanında bulunmaktadır. Söz konusu faaliyetlerin 5393 sayılı Belediye Kanunu’nda sayılmış olması ve sözü edilen bakanlıkların söz konusu hizmetleri yeterince sunmaması bunların belediyelerin asli görevi olduğu anlamına gelmez.

Son olarak,........

© Ekonomim