Bu köşede 22 Mayıs günü yayınlanan makalede, gerçek kişi ortaklardan sağlanan faizsiz borçlanmada, ortak tarafından beyan edilmesi gereken bir gelirin olup olmayacağı üzerinde durmuştum.

Bugünün konusu, yurt dışında yerleşik, finansal kurum niteliğinde olmayan ilişkili kişilerden sağlanan faizsiz kredilerle ilgili vergi konuları. Bu başlık altında öne çıkan konu, bu türden faizsiz borçlanmada emsal faiz üzerinden katma değer vergisi hesaplanıp hesaplanmayacağı ve kurumlar vergisi stopajı yapılıp yapılmayacağı. Makalede borcun örtülü sermaye olmadığı durumla sınırlı kalacağım. Örtülü sermaye durumu ayrı bir makale konusu…

Katma değer vergisi matrahıyla ilgili olarak öncelikle yasal dayanaklarıyla düzenlemeleri özetleyeyim:

- Katma Değer Vergisi Kanunu’nun 20/1. maddesine göre, teslim ve hizmet işlemlerinde matrah, bu işlemlerin karşılığını teşkil eden bedel. Yani gerçek mal veya hizmet satış bedeli…

- Aynı kanunun 27. maddesine göre, bedeli bulunmayan veya bilinmeyen işlemler ile bedelin emsal bedeline göre açık bir şekilde düşük olduğu ve bu düşüklüğün mükellefçe haklı bir sebeple açıklanamadığı hallerde matrah, emsal bedel.

Buna göre;

- Yurt dışında yerleşik, finans kurumu niteliğinde olmayan ilişkili kişilerden yapılan borçlanmada, katma değer vergisinin matrahı kural olarak ödenen faiz tutarı.

- Borçlanma faizsiz olarak yapılmışsa veya faiz oranı emsaline göre açık bir şekilde düşükse, katma değer vergisinin matrahı, ilke olarak emsal faiz oranıyla hesaplanacak faiz tutarı.

- Faizsiz veya düşük faizle borçlanma, mükellefçe haklı sebeplerle açıklanabiliyorsa, katma değer vergisinin matrahı, düşük faizle borçlanmada emsal faiz değil gerçek faiz tutarı, faizsiz borçlanmada ise işlem vergisiz.

Kritik konuyu bir defa daha özetleyecek olursam, düşük faizle veya faizsiz borçlanmada, bu durum haklı nedenle açıklanabiliyorsa, emsal faiz hesaplamak ve bu tutar üzerinden vergi hesaplamak gerekmiyor. Faiz oranı emsaline göre açık bir şekilde düşük ve bu durum izah edilemiyorsa, verginin emsal faiz üzerinden hesaplanması gerekiyor.

Kanunda düşüklüğün haklı sebeplerle açıklamasından bahsediliyor ama bedelsiz teslimlerin de aynı hüküm kapsamında olduğunu, dolayısıyla ilişkili kişiden yapılan faizsiz borçlanmada da faiz olmamasının haklı nedenle izah edilip edilmediğine göre matrahı belirlemek gerektiğini düşünüyorum.

Gelir İdaresi Başkanlığı verdiği özelgelerde, yurt dışındaki finans kurumu olmayan ilişkili şirketten temin edilen finansman hizmetinin katma değer vergisine tabi olduğunu, bu hizmetin karşılığını teşkil eden faiz tutarı üzerinden hesaplanacak verginin sorumlu sıfatıyla beyan edilip ödenmesi gerektiğini, hizmetin karşılıksız ya da emsaline göre düşük bedelle temin........

© Ekonomim