Bir süredir Türk firmalarının Suriye’ye nasıl baktıklarına ilişkin yeni bir TEPAV anketinin sonuçlarına bakıyorum. Ortada bir yandan zaten burada faaliyet gösteren Türk firmaları var. Bir de Türkiye’de Suriyelilerin kurduğu Türk firmaları var. Suriyelilerin ortak olduğu Türk firmalarının yüzde 88’i 2018’den önce kurulmuş. En az yedi yıldır faaliyetlerini devam ettiriyorlar. Bunu da not edeyim.

Şimdi herkes aslında Suriye’deki gelişmeleri izliyor. Elbette Türkiye’deki Suriyeli mültecilerin kurduğu, ortak olduğu Türk firmaları, gelişmeleri daha da yakından takip ediyorlar. Bu firmaların yüzde 54’ü, yakın zamanda Suriye’de bir işletme açmayı, tedarik zincirlerini Suriye’ye doğru uzatmayı düşünüyorlar.

Halbuki bu oran 2018’de yapılan benzer bir ankette yüzde 28 düzeyindeydi, Türkiye’deki Suriyelilerin kurduğu/ortak olduğu Türk firmalarına sorulduğunda. Ortamdaki değişiklik, fikirleri değiştirmiş gibi görünüyor. Dün Esad rejiminin yıkılabileceğini düşünmeyenler, hadiseler karşısında fikirlerini değiştirmiş gibi duruyorlar.

Ancak Türk firmalarında, Suriye’de işletme açmayı düşünenlerin oranı daha düşük doğrusu, yüzde 23 düzeyinde. Nedir? Suriye’yi daha yakından takip edenler, Suriye’yi bilenler daha çok Suriye’de işletme açmayı, değer zincirlerini Suriye’ye doğru uzatmayı düşünüyorlar.

Suriye’de işletme açmayı düşünenlerin yüzde 52’si, bu durumda, Türkiye’deki işletmelerini kapatmayı düşünüyorlar. 2018’de sorulduğunda bu oran yüzde 11 düzeyindeydi doğrusu. Suriyeliler, Türkiye’ye 2011’de iç savaşın başlamasından beri geliyorlardı. Suriye ile kıyaslandığında Türkiye bir nevi cennet gibiydi, özgürlükler ülkesi gibiydi ticaret yapmak açısından. Ama şimdi sanki bu durum değişmiş gibi duruyor.

“Dil ağrıyan dişe gider” misali herkes Suriye’ye bakarken Türkiye’deki dertlerini hatırlıyor.

“Neden Suriye’de işletme açmayı düşünüyorsunuz?” diye sorunca ise bana sorarsanız, aslında Türkiye’deki dertlerini anlatıyor herkes. İş Suriye’ye........

© Ekonomim