Bir ekonomik krize dönüşsün ya da dönüşmeden kıyısından dönülsün, had safhadaki finansal gerginlik dönemlerinde şu hareketlerin bazıları ya da hepsi birlikte gözlenir: Döviz kurunda, risk priminde ve çeşitli faizlerde sıçrama, döviz rezervinde azalma. Sürecin krize dönüşüp dönüşmeyeceği öncelikle o ekonomideki kırılganlıklara ve finansal gerginlikleri tetikleyen unsurların nasıl gelişeceğine bağlıdır. Merkez bankasının ne yaptığı/yapacağı da önemlidir ama ne ölçüde işe yarayacağı ekonomideki temellerden ve şokun (tetikleyici unsurun) niteliğinden bağımsız değildir. Dolayısıyla ana belirleyici, o ülkenin iktisadi temelleri ile ekonomiye gelen şokun niteliğidir.

Yüksek kamu ya da özel kesim borcu, yüksek borcun önemli bir kısmının döviz cinsinden olması, bozuk banka ve şirket bilançoları, yüksek bütçe açığı gibi kırılganlıkların hiç biri yoksa ya da ciddi bir ekonomi programıyla bu sorunların bir kısmı çözülmüş, kalanının da çözülmekte olduğuna ekonomik birimler ikna olmuşlarsa, iktisadi temelleri sağlam kabul edebiliriz. O zaman, dönüp şokun niteliğine bakmak gerekir: Kalıcı mı geçici mi? Şiddeti artacak mı azalacak mı? İktisadi temeller sağlamsa, uyguladığınız ekonomi programına güveniyorsanız, çok daha önemlisi ekonomik birimler uygulanan programa güveniyor, onun somut sonuçlarını görüyor, bu sonuçları olumlu buluyor ve dolayısıyla şikâyet etmiyorlarsa, şokun niteliği hakkındaki belirsizlikler azsa, kur, faiz, risk primi gibi değişkenlerdeki sıçramalara fazla ‘takılmamak’ gerekir. İktisadi temellerin ne kadar sağlam olduğunu, uygulanan programın o ana kadar aldığı başarılı sonuçları ve şok ortadan kalktıktan sonra kur, faiz ve risk primi gibi değişkenlerin şok öncesi değerlerine döneceğini anlatırsınız. Ayrıca, “gerektiğinde ben yanınızdayım” anlamına gelen önlemler açıklarsınız. Bu önlemlerin çoğu, yaşanan finansal gerginliklerin doğası gereği merkez bankası ile

© Ekonomim