Son zamanlarda katıldığım toplantılarda özellikle sanayicilerden döviz kurunun değeri hakkında çok fazla şikâyet geliyor. En önemli sorun olarak paramızın reel olarak değerlenmesini gösteriyorlar. Elbette döviz kurunu önemli bir sorun olarak görmeyen sanayiciler de var ama bunu dile getirene hiç rastlamadım; katıldığım toplantılarda sessiz kesimi oluşturuyorlar.

Merkez Bankası’nda (TCMB) yapılan çalışmalar, ihracatın reel kura çok duyarlı olmadığına işaret ediyor. Mesela Demirhan Demir, Selçuk Gül ve Abdullah Kazdal tarafından 2023 yılında yayımlanan çalışma tebliğinde (No: 23/05), önemli oranda ithal ara malı kullanan imalat sanayi sektörleri için reel kur duyarlılığı ortaya çıkmıyor. Buna karşılık toplam girdileri içinde ithal girdilerin payının düşük olduğu sektörlerde, reel kurdaki yüzde 1’lik artış, ihracatı yüzde 0,34 oranında yükseltiyor. Sektörler ithal içeriklerine göre ayrıştırılmadıklarında ise etki 0,19 düzeyinde. Bunlar çoğu ülke için hesaplanan değerlerle karşılaştırıldığında çok düşük değerler. Benzer bir bulguya bir başka TCMB çalışmasında da ulaşılıyor. Aysu Çelgin, Mert Gökcü ve Özgür Özel’in 2019 yılında yayımladıkları araştırma notunda (No: 19/05) ulaşılan değer 0,21. Her iki çalışmada da ihracatın asıl belirleyicisi olarak dış talebe işaret ediliyor. Ama hemen belirtmek gerekir ki daha eskilerde farklı sonuçlara ulaşan çalışmalar yok değil.

Bu çalışmalar sonuçta mikro çalışmalar değil; imalat sektörünü ya bir bütün olarak alıyorlar ya da birkaç alt kırımda. Yoğun yakınmalar olduğuna göre, döviz kurunun değerinin özellikle bazı ihracatçı sanayicileri olumsuz etkilediği açık. Bunda tartışacak bir nokta görmüyorum. “Hayır, etkilenmiyorsunuz”........

© Ekonomim