Bugün Sahra Altı Afrika’da 1 milyar insan hâlâ yemek pişirmek için odun, kömür gibi kirli ve zehirli yakıtlar kullanıyor. Bu, her beş haneden dördü demek. Kadınlar ve çocuklar için nefes almak bile lüks. Her yıl 815 bin insan sırf bu yüzden hayatını kaybediyor.

Temiz pişirme teknolojilerine erişim dışarıdan bakıldığında teknik bir konu gibi görünüyor olabilir. Ancak Afrika’daki milyonlarca insan için bu mesele, hayatta kalmakla, kalitesiz bir hayat arasında gidip gelen bir gerçeklik. Uluslararası Enerji Ajansı’nın (IEA) geçtiğimiz günlerde yayımladığı temiz pişirme raporu bu gerçekliği sayılarla gözler önüne serdi. Bugün Sahra Altı Afrika’da 1 milyar insan hâlâ yemek pişirmek için odun, kömür gibi kirli ve zehirli yakıtlar kullanıyor. Bu, her beş haneden dördü demek. Kadınlar ve çocuklar için nefes almak bile lüks. Her yıl 815 bin insan sırf bu yüzden hayatını kaybediyor. Oysa 2015’te, Birleşmiş Milletler’in 2030 hedefl eri belirlenirken “herkes için temiz pişirme teknolojisine erişim” açıkça söz verilmişti. 2030’a sadece beş yıl kalmışken, IEA bize bu hedefin Afrika için artık imkânsız olduğunu söylüyor. En iyi ihtimalle, kıtanın bu hedefe ulaşması 2040’ı bulacak. O da yeterince finansman ve siyasi irade sağlanabilirse…

Peki neden böyle oldu? Çünkü verilen sözlerin büyük kısmı tutulmadı. 2024’te Paris’te düzenlenen temiz pişirme zirvesinde ülkeler ve şirketler 2,2 milyar dolarlık taahhütte bulundu. Ama bugüne kadar bunun yalnızca 470 milyon doları gerçekten aktarıldı. IEA’nın hesaplarına göre, bu dönüşüm için 2040’a kadar yılda 2 milyar dolarlık yatırım gerekiyor. Yani toplamda 37 milyar........

© Ekonomim