Vergi Usul Kanunu’nun 371. maddesinde düzenlenen pişmanlık müessesesi, iştirak halinde işlenenler de dahil mükellefler (veya vergi sorumluları) hakkında vergi ziyaı cezası kesilmesini, kaçakçılık suçlarının kovuşturulmasını, bu suçları işleyenler hakkında cezaya hükmolunmasını önleyen bir vergi ceza hukuku müessesesidir. Müessesenin amacı, vergi uyuşmazlıklarının baştan ortadan kaldırılması veya barışçıl çözüm yolları içerisinde giderilmesini sağlamak olduğu kadar, vergi idaresinin ıttılaı dışında kalan hadiseleri öncelikle öğrenmesini ve hazinenin kaybının giderilmesini de sağlamaktır.

Anılan maddeye göre, “beyana dayanan vergilerde vergi ziyaı cezasını gerektiren fiilleri işleyen mükelleflerle bunların işlenişine iştirak eden diğer kişilerin kanuna aykırı hareketlerini ilgili makamlara kendiliğinden dilekçe ile haber vermesi hâlinde haklarında vergi ziyaı cezası kesilmez”. Ancak bu hükmün uygulanması bazı koşullara bağlı kılınmıştır. Bu koşullar kısaca şunlardır.

Günümüzde geniş bir uygulama alanı bulan pişmanlık müessesesinin cezayı kaldırma işlevinden yararlanmak, sadece beyana dayalı vergilerde mümkündür. Bu nedenle emlâk vergisi, motorlu taşıtlar vergisi gibi vergilerde uygulanma olanağı yoktur. Öte yandan pişmanlığın cezayı kaldırma işlevi sadece vergi ziyaı cezası ile hürriyeti bağlayıcı cezalar için söz konusudur. Kanunda açıklık olmamakla birlikte usulsüzlük ve özel usulsüzlük cezaları için geçerli olmadığı kabul edilmektedir.

En son tümüyle 2008 yılında yeniden düzenlenen maddede bu güne kadar yapılan tek değişiklik, yukarıda 2 no’lu koşul olarak belirttiğimiz koşulu karşılayan bentte 7338 sayılı (14.10.2021) Kanunla yapılmıştır. Bu değişiklikten önce her hangi bir vergi incelemesine başlanılmasından sonra, bütün konuların vergi idaresinin ıttılaına girdiği görüşü ile pişmanlık talepleri kabul edilmemekteydi. Ancak bu görüşün haklılığının tartışılırlığı ve yarattığı haksız sonuçlar nazara alınarak, 7338 sayılı Kanunla “

© Ekonomim