menu_open Columnists
We use cookies to provide some features and experiences in QOSHE

More information  .  Close

Τεχνητή νοημοσύνη και φρόνηση

5 0
16.12.2025

Ένας ηλεκτρονικός υπολογιστής δεν μπορεί να είναι δικαστής όπως και η Τεχνητή Νοημοσύνη δεν μπορεί να απονείμει δικαιοσύνη. 
Η επιείκεια ως υπέρτατη δικαιοσύνη (Αριστοτέλης) προϋποθέτει τη φρόνηση για να απονεμηθεί. Επειδή υπάρχουν ενίοτε συγκεκριμένες και μοναδικές περιπτώσεις που δεν προβλέπονται από το γενικό νόμο (δεδομένα), ο δικαστής καλείται να δημιουργήσει νόμο για τη συγκεκριμένη περίπτωση, δηλαδή με φρόνηση να νομοθετήσει και να αποφασίσει, που σημαίνει ότι από δικαστής γίνεται ad hoc νομοθέτης - δημιουργός. 
Επομένως φρόνηση είναι η ικανότητα κρίσης, επιλογής και απόφασης εκεί που δεν υπάρχουν εκ των προτέρων δεδομένα (data) που να κάνουν εφικτή αυτή την απόφαση. 

Οι Λατίνοι ακρωτηριάζοντας τη φρόνηση του Αριστοτέλη κράτησαν μόνο τη σύνεση (Prudentia) ονομάζοντάς την φρόνηση και απέκοψαν τη φρόνηση καθαυτή. Ο Αριστοτέλης όμως στα Ηθικά Νικομάχεια είναι σαφέστατος: αντικείμενο της σύνεσης είναι το «κριτικόν» (κριτική σκέψη) ενώ της φρόνησης το «επιτακτικόν»  (λήψη απόφασης). 
Τούτο είχε ως συνέπεια τον λατινικό νομικισμό όπου η επικράτηση της Prudentia χωρίς φρόνηση οδηγεί στην κυριαρχία του γράμματος εις βάρος του πνεύματος του Νόμου. 

Ο όρος τεχνητή νοημοσύνη εκτός από οξύμωρο και αντιφατικό σχήμα είναι αυθαίρετο άλμα και λογικό σφάλμα καθώς ενώ δεν γνωρίζουμε πώς γεφυρώνεται το χάσμα που χωρίζει τον εγκέφαλο από την ψυχή, τη συνείδηση και τη φαντασία, αποδίδουμε τη νοημοσύνη ως προερχόμενη από κάτι που δεν είναι καν οργανικό ή βιολογικό αλλά από το ανόργανο και τεχνητό. 
Κι ενώ μπορούμε να πούμε πως τεχνητή είναι η νοημοσύνη στην οποία δεν μπορεί να καταλογιστεί ευθύνη έχουμε το παράδοξο, σε περίπτωση άδικων και λανθασμένων αυτοματοποιημένων αποφάσεων οι εταιρείες με ευκολία θα μας πουν: δεν ευθυνόμαστε εμείς αλλά υπολογιστικές μηχανές!
Και ενώ είναι βέβαιο ότι η τεχνολογία γενικώς και η τεχνητή νοημοσύνη ειδικότερα θέλουν να εξαρτώνται από μηχανές........

© EFSYN