Bir dost buluşmamızda yolu­muz “Doğu Kütüphanesi Ya­yınevi”ne düştü. Erol Cihangir yayınevinin yayın yönetmenliği­ni yapıyor. Yayınevi kültür, tarih ve Türk dünyası hakkında çıkar­dığı kitaplarla dikkat çekiyor.

Yayınevine gidilir kitapsız çıkı­lır mı? Erol ağabey İngiliz coğraf­yacı Halford John Mackinder’in “Tarihin Coğrafi Kalbi” kitabı ile Nicholas John Spykman’ın “Coğ­rafya ve Dış Politika” kitabını eli­mize tutuşturdu. Bizim için kitap en değerli hediye. Bu iki önemli jeopolitik teorisyenini daha önce okumuş olmakla birlikte bu hafta kendimizi yine tutamadık ve ki­taplara gömüldük.

Uluslararası ilişkiler disipli­ninde teori çalışmaları önemli yer tutar. Genellikle Batı’nın iz­lediği politikalar üzerinden ya­ratılan teoriler temel olarak ka­bul edilir. Bunda garipsenecek bir şey yok. Keza gücün yarattı­ğı uluslararası etki, gücün sahi­binin izlediği stratejileri yaratan teorileri temel almak zorunda. Bu teorileri dikkate almakla be­raber coğrafyayı temel alan teori­ler bana daha ilgi çekici gelmiştir. Bunun temel nedeni uluslararası ilişkiler kapsamında yapılacak her türlü çalışmada, konunun geçtiği coğrafya kavranmaz ise her zaman yorumun eksik kala­cağı düşüncesidir.

Neden coğrafya diye sorduğu­nuzu duyuyorum. Tarihte yaşa­nan olaylara baktığınızda coğraf­yanın en temel faktör olduğunu görürsünüz. Keza diğer faktör­lerle kıyaslandığında aralarında en sabit olanıdır. Dış politikada hemen her şeyi idare edebilir ya da değiştirebilirsiniz ancak coğ­rafyayı tartışamazsınız. Nitekim ülkelerin coğrafi özellikleri de­ğişmez ya da değiştirilemez oldu­ğundan devletlerin coğrafi talep­leri yüzyıllarca aynı kalmaktadır.

Mackinder çok önemli bir coğ­rafyacıdır. Keza yaşadığı dönem­de coğrafya-tarih arasındaki iliş­kiyi en iyi kavrayan bilim insan­larının başında gelir. Mackinder başlangıçta Büyük Britanya üze­rine yoğunlaşsa da sonrasında küresel meselelere ilişkin kuv­vetli öngörülerde bulunmuştur.........

© Dünya