“Deli Adam Teorisi” ilk olarak 1959’da Daniel Ellsberg tarafın­dan dile getirilmiş olsa da H.R. Haldeman tara­fından 1978 tarihli “The Ends of Power” kitabın­da ilk kez tanımlanmış. ABD Başkanı Richard Nixon ve yönetiminin dış politikasıyla ilişki­lendirilen bir siyasi teori.

“Deli Adam Teorisi”nin temel dayanağı, görünüşte inandırıcı olmayan tehditleri inandırıcı kıl­ması. Örneğin, karşılıklı yıkımın kesin olduğu bir sorunda, akılcı bir liderin bir anlaşmazlığı tır­mandırmaya yönelik tehdit ve gi­rişimleri intihar gibi görünebilir ve bu nedenle rakipler tarafından göz ardı edilebilir. Ancak bir lide­rin irrasyonel olduğuna inanılı­yorsa, intihar tehditleri inandırı­cılık kazanabilir.

Haldeman’a göre Nixon, Viet­nam Savaşı’nı bitirebilmek için Kuzey Vietnam’a yönelik her şe­yi göze alabileceğine uluslarara­sı kamuoyunu inandırmak isti­yordu. ABD düşmanlarının ABD Başkanını “takıntılı”, “öfkeli”, “mantıksız”, “kontrol edileme­yen” ve “dengesiz” göreceği bir li­deri oynayacaktı. Deli adam teo­risinin temel noktası, karşı tara­fın Nixon’ın topyekûn bir savaş için gerçekten kararlı olduğunu mu yoksa sadece rol mü yaptığı­nı anlamanın zor olmasıydı. Keza ayrım ne kadar zor olursa, blöf o kadar etkili olurdu.

Nixon, teoriyi, 1969 sonbaha­rında, Kuzey Vietnam’a karşı uy­gulamaya koydu: Önce nükleer silahlı B-52’leri gönderdi, uçak gemilerini Pasifik’e konuşlan­dırdı. Nixon, Hanoi’yi korkutup barışa ikna edebileceğine inanı­yordu; başaramadı. Komünistler geri adım atmadı ve savaş da de­vam etti.

Nixon, “Deli Adam Teorisi”y­le, krizlerde her şeyi riske atan, tehlikeli ve tehditkâr bir dünya­ya karşı kumar oynayan yalnız kendine inanan bir profil çizme­ye çalıştı. Trump, Nixon gibi ön­görülemez olmaya istekli bir baş­kan olacağını gösterdi. Kullandı­ğı dil Nixon’ı yansıtıyordu.

Trump, 2016’da, ABD başkan­lığına aday olduğunda yaptığı konuşmalar nedeniyle çoğu in­san “eyvah bir deli ABD Başkanı........

© Dünya