İttifaklar sabah çiği gibidir; ilk güneş ışığın­da kaybolur” der Napoleon. Çok da haklıdır. Devletler arasındaki birliktelikler, ister geçici ittifaklar, ister kurumsallaşmış örgütsel yapı­lar çerçevesinde olsun, çıkarlar üzerinden şe­kil alır ve bu çıkarlar çatıştığı andan itibaren de dostluk, kardeşlik diye anılan birçok ilişki rafa kalkar. Zira devletler ittifakların bütüncül hedeflerini değil, kendi ulusal çıkarlarını ön­celerler.

Özellikle küresel güç dengelerinde kayma­lar olduğunda, yani sisteme başat rol oynama kabiliyetine sahip yeni bir aktör girdiğinde ya da eskisi çıktığında ittifak mimarileri de sarsı­lır. Eski Varşova Paktı üyesi ülkelerin bir kıs­mının bugün NATO üyesi olmaları, Shanghai İşbirliği Örgütü’nün rakip ülkeleri bünyesin­de barındırabilmesi ya da Britanya’nın AB’den çıkması gibi olaylar bu kaygan zeminin göster­geleridir. Tarih, bu tür yön değiştirmelerle do­ludur.

Soğuk Savaş yıllarının doğu kutbu SSCB’nin eski üyeleri bugün farklı yollarda yürüyorlar. Kimisi Batı sistemine eklemlenerek NATO üyesi olurken, kimisi eksen değiştirmek iste­mesinin bedelini ağır ödemekte. Gürcistan ve Ukrayna bedel ödemek zorunda kalanlar lis­tesinde başı çekenlerden. Şimdilerde de Azer­baycan ile Rusya arasında yükselen gerilimi iz­liyoruz ve sıkıntı artabilir gibi görünüyor.

Rusya’nın, Trans Kafkasya’yı (Gürcistan, Ermenistan, Azerbaycan) “arka bahçesi” ola­rak gördüğü ve güneye açılan kapısı olarak ko­numlandırdığı biliniyor. Moskova’nın bu böl­gedeki........

© Dünya