Uygulanan ekonomik program kapsamın­da çeşitli düzenleme­lerle “vergiyi tabana yayma” çalışmalarına devam edilen 2024 yılında 7 trilyon lirayı aşan vergi gelirinin üçte iki­lik bölümü, dar ve sabit gelir­lilerden oluşan tüketiciler­den elde edildi. Geçen yıl de­vam eden vergi artırımları ve tahsilatta artan etkinliğe rağ­men rekor bütçe açığı verilir­ken, bütçenin ana gelir kayna­ğı olan vergi pastasında terazi tüketiciler aleyhine; gelir, kar ve servet sahibi kesimler lehi­ne biraz daha bozuldu.

Hazine ve Maliye Bakanlı­ğı’nın açıkladığı verilere gö­re 2024 yılında vergi tahak­kuku yüzde 55,9 artışla 8 tril­yon 367,6 milyar lira olurken, tahsilat ise yüzde 62,3 ile daha yüksek oranda artarak 7 tril­yon 304,9 milyar lirayı buldu. 2023’te yüzde 83,9 olan tahsi­latın tahakkuka oranı 2024’te 3,4 puan artarak yüzde 87,3’e çıktı.

Geçen yıl tahsil edilerek Maliye’nin kasasına giren ver­ginin 4 trilyon 807,2 milyar li­ralık bölümü, satın alınan mal ya da hizmetin fiyatının için­de yer alan, yüklenicisi nihai tüketiciler olan ve devletin başlıca finansman kaynağını oluşturan “dolaylı” vergiler­den elde edildi. Gelir, kar ve servet sahiplerinden alınan “doğrudan” vergilerde yıl­lık tahsilat ise 2 trilyon 496,8 milyar lira olarak gerçekleşti.

Buna göre geçen yıl vergi pastasının yüzde 65,8’ini do­laylı, yüzde 34,2’sini doğru­dan vergiler oluşturdu. Başka deyişle toplanan her 100 TL verginin 65,80 TL’sini KDV, ÖTV vb. adlar altında tüketi­ciler, 34,20 TL’sini gelir, kar ve servet sahipleri ödedi. Do­laylı vergilerde yıllık tahsilat önceki yıla göre yüzde 63,7 ar­tarken, doğrudan vergilerde yüzde 60,4’le daha düşük bir artış yaşandı.

Gelir düzeyine bakılmak­sızın herkesten aynı tutar­da alındığı için vergi adale­tini bozan dolaylı vergilerin 2022 yılında yüzde 61,8 olan, 2023’te yüzde 65,2’e yükselen pastadaki payı, 2024 yılında 0,6 puan daha artarak yüzde 65,8’e çıktı.

2024 yılı boyunca; dahilde üretilip satılan ürünlerin tü­ketiminden elde edilen KDV, önceki yıla göre yüzde 96,4 artışla 992,6 milyar ve ithal ürünlerden alınan KDV de yüzde 40,5 artışla 1 trilyon 333,9 milyar lira oldu. Dahilde ve........

© Dünya