Dünyada giderek en stratejik alan haline gelirken, Türkiye’de uzun yılların ihmali yüzün­den sosyal patlama noktasına gelen tarım sektörü acil eylem bekliyor.

Son yıllarda üretim alanla­rının konut, sanayi ve turizm yapılaşmaları, karayolu yapı­mı gibi nedenlerle elden çık­ması, büyükşehir yasası ile gelen kısıtlamalar, hızla artan girdi fiyatlarına karşılık ürü­nünü değerinde satamayan çiftçilerin faaliyeti bırakma­sı, kente göçler gibi faktörle­rin etkisiyle tarım alanların­da kayda değer bir azalış ya­şandı.

2000 öncesinde yüzde 10’un üzerinde bulunan tarı­mın milli gelirdeki payı, yüz­de 5 dolayına geriledi. Dünya ülkeleri tarım alanında köklü politika değişimlerine gider­ken, Türkiye’de özellikle buğ­dayın temel ürün olduğu Orta Anadolu başta iç kesimlerde­ki çiftçiler darboğaz yaşıyor.

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre Tür­kiye nüfusunun yüzde 51,7 ar­tışla 56,5 milyondan 85,7 mil­yona çıktığı 1990-2024 ara­sında ülke genelinde ekilen toplam tarım alanı yüzde 5,3 küçülerek 21 milyon 347 bin hektara geriledi. Bunun so­nucunda kişi başına düşen ekilir tarım alanı 4 dekardan (dönüm) 2,5 dekara indi.

Bu dönemde özellikle en temel tüketim maddesi olan ve en fazla üretimin yapıldığı buğ­day, arpa, çavdar gibi tahıllar ve diğer tarla bitkilerinde eki­len alanlar yüzde 11 küçüle­rek 16 milyon 799 bin hektara ve kişi başına 3,3 dekardan 2 dekara geriledi. Artan nüfus ve tüketim talebine bağlı ola­rak son yıllarda buğday itha­latının artması, özellikle top­lam ekilebilir tarım arazile­rinin yüzde 84’ünü oluşturan bu ürünlerdeki alan daralma­sı etkili oldu. Aynı dönemde meyve ve sebze üretimi yapı­lan alanlar ise artış gösterdi.

Türkiye’nin 1990 yılında 20 milyon ton olan buğday üreti­mi, yıllar itibarıyla 17-22 mil­yon ton arasında seyretti ve 2024 yılında da 20,8 milyon tonla yerinde saydı. Nüfusa bö­lündüğünde 1990 yılında 354,2 kilo olan kişi başına buğday üretimi 2024’te 242,8 milyon kilo ile yüzde 31,4 daha düşük kaldı.

1990-2024 döneminde kişi başına üretim arpada 129,3 kilodan 94,6 kiloya, nohut­ta 15,2........

© Dünya