Enflasyonu ve cari açık­la mücadele için başla­tılan ekonomik prog­ram iki yılını doldururken, İs­rail ve İran arasındaki savaş Türkiye için her iki alanda da yeni ve büyük riskler doğurdu. ABD’nin de dahil olmasıyla gi­derek büyüyen savaş ve zirveye çıkan jeopolitik istikrarsızlık sürecinde yükselişini sürdü­ren dünya petrol fiyatları, son aylarda önemli düşüş kaydedi­len enflasyonda ve ilk dört ayda yeniden büyüme eğilimindeki cari işlemler açığında yukarı yönlü eğilimi güçlendirdi.

Savaşın fiilen başladığı 13 Haziran’dan önceki gün 65 do­lar dolayında bulunan Brent petrol varil fiyatı, hızlı bir yükselişle 79 doları test ettik­ten sonra 22 Haziran itibarıy­la 77,3 dolar düzeyinde oluştu. Buna göre petrol fiyatı savaş­tan bu yana yüzde 20’ye yakın artış kaydetti. Hürmüz Boğa­zı’nın kapanması senaryosu üzerinden yıl sonu için 100- 150 dolara varan varil fiyatı tahminleri yapanlar bulunu­yor.

Ancak hatırı sayılır ulusla­rarası ekonomi kuruluşlarının savaş ve jeopolitik risklerdeki seyre bağlı olarak petrolün va­ril fiyatında yıl sonu için tah­minleri genelde 70-90 dolar arasında değişiyor. Enerjide yüzde 90 dolayında ithalata ba­ğımlı bir ülke olan Türkiye’nin ithalatının yaklaşık yüzde 45- 50’si petrol ve petrol ürünle­rinden oluşuyor. Petrol fiyat­larındaki artışın başta cari açık ve enflasyon olmak üzere eko­nomiye çok yönlü olumsuz et­kiler doğuracağı belirtiliyor.

Türkiye’nin 2024’te önceki yıla göre yaklaşık yüzde 5 kü­çülerek 65,6 milyar dolara geri­leyen toplam enerji ithalatının yaklaşık 32 milyar dolarını pet­rol oluşturmuştu. 2024 sonun­da 75 doların altına gerileyen ve yıl ortalamasında 81 dolar olan Brent petrolün varil fiya­tı, bu yıl savaşa kadar olan dö­nemde iyice hızlanan düşüşle 60 dolarlık düzeylere inmişti.

2024’te hızla kapanarak 10 milyar doların altına inen ca­ri açık bu yıl ise yeniden büyü­meye geçmiş, ilk dört ayda 20,3 milyar dolar açık verilmişti. 2025-2027 Orta Vadeli Prog­ram’da (OVP) ise 2025’in tü­münde 28,6 milyar dolarlık bir cari açık öngörüsü yer alıyor.

Uzman tahminlerine göre, Brent petrolün varil fiyatın­da her 10 dolarlık artış, Türki­ye’nin enerji ithalatını ve buna bağlı olarak cari işlemler açığı­nı yaklaşık 4-5 milyar dolar ar­tırıyor. Bu da cari açığın GSY­H’ye oranının 0,5-1 puan yük­selmesi demek. Varil fiyatında olası 15 dolarlık bir artışın 6-7,5........

© Dünya