İstanbul Büyükşehir Bele­diyesi yöneticilerine yöne­lik başlatılan operasyon­lar kapsamında gözaltı kararı ve yargılama süreci üzerine baş gösteren siyasal gerilim ve yük­selen tansiyon dolayısıyla döviz kurlarında hızlanan artış, Tür­kiye’nin dış borcunun TL kar­şılığını üç iş gününde 662,5 mil­yar lira büyüttü.

Operasyondan önceki son iş günü olan 18 Mart’ta Merkez Bankası döviz alış kuruna gö­re 36,59 olan dolar/TL, sürecin başladığı 19 Mart Çarşamba gü­nü 37,9’e yükseldi. Serbest pi­yasada ise gözaltı kararının he­men ardından dolar/TL ilk kez 41 seviyesini aşarken, euro/TL de 44’ün üzerine çıkarak rekor bir düzeye ulaştı. Merkez Ban­kası’nın satışlarının da etki­siyle, ilerleyen saatlerde dolar 37,89 TL seviyelerine geriler­ken, euro ise 41,33 TL oldu. Haf­tanın son iş günü Merkez Ban­kası döviz alışı kuru dolar 37,85 TL, euro 41,02 TL düzeyinden haftayı kapadı.

Merkez Bankası’nın kurdaki yükselişi bastırmak amacıyla toplam 26 milyar dolarlık döviz satışı yapmasına rağmen, Ban­ka’nın döviz alış kurları baz alın­dığında dolar söz konusu üç iş gününde TL’ye karşı yüzde 3,44 oranında 1 lira 26 kuruş değer kazandı. Başka deyişle TL’de do­lara karşı yüzde 3,3 oranında bir devalüasyon yaşandı.

Dolar kurundaki her 1 kuruş­luk artış, dış borçların ulusal pa­ra cinsinden karşılığını, başka deyişle ülkeye yükünü yaklaşık 5,3 milyar lira artırıyor.

En son Eylül 2024 sonu itiba­rıyla 525,8 milyar dolar olarak açıklanan Türkiye’nin toplam dış borç stoku baz alındığında; 18 Mart’ta 19 trilyon 239 mil­yar lira olan bunun TL cinsin­den karşılığı, 21 Mart’ta 19 tril­yon 901,5 milyar liraya yükseldi. Buna göre eylül sonu düzeyi iti­barıyla toplam ülke dış borç sto­ku, bu üç günde ulusal para cin­sinden 662,5 milyar lira büyü­dü. Böylece üç günlük süredeki devalüasyon sonucu ulusal eko­nomiye dış borçlar cephesinden şimdilik bu tutarda bir “ek” yük binmiş oldu.

Eylül sonu itibarıyla düzeyi 525,8 milyar dolar olan dış borç stokunun 177,9 milyar dolarını kısa, 347,9 milyar dolarlık bölü­münü uzun vadeli borçlar oluş­turuyor. Üç günlük kur artışı­nın getirdiği kur farkı yükü kısa vadeli dış borçlarda 224,1 mil­yar, uzun vadeli borçlarda 438,4 milyar lira.

Dış borç stokunun 160,7 mil­yar doları reel sektör firmaları­nın, 105,9 milyar doları da özel bankalar ve diğer finansal ku­ruluşların olmak üzere toplam 266,6 milyar dolarla en büyük bölümü özel sektöre ait bulunu­yor. Genel yönetim, kamu ban­kaları, KİT’ler ve diğer kamu ku­ruluşlarının olmak üzere........

© Dünya