Marka çeşitliliği, eğ­lence alanları ve sos­yal etkinlikleriyle tüketicilere farklı deneyimler de sunan ve ülke genelinde sa­yıları giderek artan büyük alış­veriş merkezlerinin (AVM) yanı sıra, son yıllarda yaygın­laşan internet üzerinden sa­tış (e-ticaret) gibi trendlerin de etkisiyle perakende ticaret sektöründe yaşanan radikal dönüşüm, esnaf ve sanatkâr gi­rişimciliğine ilgiyi azalttı.

Kısıtlı bir sermaye ile daha çok beden gücüne dayanarak iş yapan ve bağımsız çalışan giri­şimcilerden oluşan esnaf ve sa­natkârlar kesiminde yeni işye­ri açılışları 2024 yılında önem­li oranda azaldı, kapanmalarla yaşanan yaprak dökümü de hız kesmekle birlikte devam etti; bir yılda 95 bine yakın esnaf fa­aliyetine son verdi.

Türkiye Esnaf ve Sanatkâr­lar Sicil Gazetesi’nde her ay ya­yımlanan açılış-kapanış ilan­larına göre sıkı para politikası ile tüketimin ve kredi genişle­mesinin baskılandığı 2024 yı­lı boyunca toplam 287 bin 624 yeni esnaf işyerinin sicil kaydı yapılırken, 94 bin 609 ile bu­nun üçte biri dolayında esnaf işyeri ise sicil terkini yaparak işyerini kapattı.

Önceki yıla gö­re yüzde 8,3 daha az işyeri açı­lırken, kapanan işyeri sayısı da yüzde 15,2 azaldı. 2023’e göre 26 bin 150 daha az yeni esnaf işyeri açıldı, kapananların sa­yısı da önceki yıl açılanlardan 16 bin 967 daha düşük oldu. Bu­na göre yeni işyeri açılışlarının yeniden 300 binin altına indiği 2024’te, açılan her 100 yeni iş­yerine karşılık yaklaşık 33 iş­yeri kapandı.

Türkiye Esnaf ve Sanatkâr­ları Kurumu’nun (TESK) top­lulaştırarak yayımladığı ve­rilere göre, kapanan/açılan işyeri oranı, on yıl önceye gö­re daha düşük olmakla birlik­te, son üç yılda denge yeniden bozuldu. 2015’te, sicil terkini yapan esnaf işyeri sayısı, sici­le kaydolup yeni faaliyete ge­çen işyerlerinin yaklaşık ya­rısı düzeyinde bulunuyordu. Bu denge, Covid-19 pandemi­sinin başladığı 2020 yılında yüzde 21,9’a kadar düşmüştü.

Başka deyişle denge 2 yeni açı­lana 1 kapanan şeklindeyken, yaklaşık 5’te 1’e inmişti. An­cak kapananların yeni açılan­lara oranı izleyen dönemde ye­niden yükselişe geçti. Bu oran 2021’de yüzde 28,2’e, 2022 yı­lında yüzde 29,9’a, 2023’te yüzde 35,6’ya çıktı ve 2024’te de yüzde 32,9 oldu. Son on yı­lın toplamında ise yeni açılan esnaf ve sanatkâr işyerlerinin toplam sayısı 2 milyon 714 bin 674, kapanan toplam işyeri sa­yısı da 888 bin 637 ile bunun yüzde 32,7’si düzeyinde ger­çekleşti.

Geçen yıl da en fazla işye­ri açılış ve kapanışları, nüfus­la........

© Dünya