19. yüzyıl Ludditleri Nottingham dokuma işçileri, iş kayıplarına tepki olarak tezgâh ve makineleri çekiçle parçalamış, geçimlerini tehdit eden geleceğe öfkelerini haykırmışlardı. Makine kırıcıların torunları; bugün de çekiçleri klavyelere, tezgâhları da kodlara çevirme eğiliminde. Yapay zekâ çağının vadettiği geleceği zora sokacak sabotaj dalgasına karşı önlem alınmalı.

Yapay zekâ; sağlık, ulaşım, fi­nans ve tarım gibi alanlar­da devrim yaratırken, Ne­o-Luddit hareketlerden kaynakla­nan teknoloji sabotajları da hızla yükselme eğiliminde. Yazımda ya­pay zekâya yönelik sabotaj tehdit­lerine dikkatleri çekmek istiyo­rum. Bu tehditlerin doğasını, de­mografik ve küresel dinamiklerini, Luddit mirasıyla bağını, acil risk­lerini ve yakın gelecekte 2025- 2030 için alınması gereken strate­jik önlemleri kapsamlı bir şekilde ele almaya çalıştım.

19. yüzyıl Ludditleri (1811-1816) Nottingham dokuma işçileri, iş ka­yıplarına tepki olarak tezgâhları makineleri çekiçlerle parçalamış, geçimlerini tehdit eden bir gelece­ğe öfkelerini haykırmışlar.

Eylemlere ve birtakım hare­ketlere baktığımızda, o zamanki öfke bugün modern bir kılığa bü­rünmüş şekilde karşımıza çıkı­yor. Bugünün Neo-Ludditleri; oto­masyon, gözetim ve etik kaygılar (örneğin, veri gizliliği, algoritmik önyargı) nedeniyle hareket baş­latmış durumdalar. Örneğin; veri merkezlerinin soğutma kuleleri­ni, otonom robot hatları ve yapay zekâ modellerinin kod satırlarını hedefleyerek eylemler yapıyorlar.

Peki bu yeni dalga, Ludditlerin doğrudan mirası mı, yoksa iş kayıp­ları, kontrol korkusu ve etik kaygı­ların modern bir yansıması mı?

Teknolojinin toplumu zora so­kacağı korkusunun dijital çağdaki yansıması; romantik bir hikâye gö­rüntüsünden ziyade, istatistiklerle ve gerçek vakalarla bir tehdit hali­ne gelmiş durumda. O zamanki ma­kine kırıcıların torunları, çekiçle­ri klavyelere, tezgâhları da kodlara çevirme eğilimine girmişler.

San Francisco’da Safe Street Re­bel’in otonom taksilere koni yer­leştirme kampanyası, Hollywo­od’un 148 günlük yapay zekâ kar­şıtı grevleri ve Molly Crabapple’ın 4 bin imzalı açık mektubu, Ne­o-Luddit direnişinin zaten başla­dığını gösteriyor.

Henüz merkezi bir örgütlenme olmasa da sosyal medyanın gü­cüyle bu dağınık hareketler ileri­de daha organize bir isyana dönü­şebilir. Bir üretim hattının beş da­kikalık durması, küresel tedarik zincirinde milyonlarca dolarlık kayba yol açabilir.

Yapay zekânın sağlık, ulaşım, finans ve tarım gibi alanlardaki yaygınlaşmasıyla tehditlerin yı­kıcı etkisi de artmış durumda.

-22 bin 52 siber olay, 12 bin 195 doğrulanmış ihlal (2025 Ve­rizon Veri İhlali Araştırmaları Raporu DBIR 2025).

-İhlallerin yüzde 60’ı insan hatasından kaynaklanmakta (Ve­rizon DBIR 2025).

-Tek bir veri ihlalinin........

© Dünya