“Dünya rekoru” kavramı en hızlı, en iyi, en güçlü insan olmakla ilgili değildir. Yalnızca de­recenin coğrafi manada yerküre Dünya’da ölçüldüğünü belirten bir isim tamlamasıdır. Irkçı değil, in­sancıldır. Eğer Ay, Mars ve benzeri başka bir gök cismi yüzeyinde öl­çümler yapılırsa farklı sonuçlar or­taya çıkar.

Önceki hafta TÜİK, Haziran ayı Tarım ÜFE verisini açıklayınca yi­ne piyasa çalkalandı. Tarım ürünle­rinde üretici fiyatları aylık  yıl­lık P artış gösterdi. Oysa TÜİK, tüketici enflasyonunu (TÜFE) ay başında açıklamış ve gıda fiyatları deflasyonu Mayıs ayını takiben Ha­ziran ayına taşımıştı. Çelişki gibi görünen durumun nesnel bir man­tığı var.

TÜİK, her ay tarım değer zinci­rinde gıda fiyatlarına yönelik 5 adet istatistik açıklar:

1-Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) gıda fiyatları, her ayın başında.

2-Üretici Fiyat Endeksi (ÜFE) gı­da fiyatları, her ayın başında – TÜFE ile eş zamanlı.

3-Tarım Üretici Fiyatları Endeksi (Tarım-ÜFE), her ayın ortasında.

4-Tarımsal Girdi Fiyat Endeksi (Tarım-GFE), takip eden ayın sonunda.

5-Yurt dışı Üretici Fiyatları En­deksi (YD-ÜFE) gıda fiyatları, her ayın sonunda.

Tedarik zinciri anlamında tarlaya ekilen ürünlerin ma­liyetini (upstream) Tarım­sal Girdi Fiyat Endeksi (Ta­rım-GFE) verir. Tarla çıkış fiyatlarını Tarım-ÜFE’de gör­mek mümkündür. Arası, çiftçi­nin (brüt) marjıdır. Gıda sana­yisinde üretilen ürünlerin fab­rika çıkış fiyatı – örneğin salça – ÜFE’nin gıda endeksinde yer alır. Market reyonu ya da pazar tez­gâhı fiyatı (downstream) ise TÜ­FE’de. Sanayinin yurt dışına ih­raç ettiği ürünlerin fiyatı – örne­ğin meşrubatlar – ise Yurt dışı ÜFE (YD-ÜFE)’de belirtilir.

Gıda ürünleri mevsimsellik gös­terdikleri ve meteorolojik geliş­melere açık oldukları için çekir­dek enflasyon göstergelerinde yer almazlar. Yine aynı sebeple TÜİK, her ürünün........

© Dünya