Geçtiğimiz hafta mayıs ayı enflasyonu açıklanınca “illüzyonist TÜİK” g ö n d e r m e l e r i yoğunlaştı. Oysa Ekonoritmiks, sene başında patikayı çizmişti. Tıpkı “üç vakte kadar” enflasyonun rejim seviyesi yüzde 12 oranına çekileceği görüşünü koruduğu gibi. Bazı gruplarda deflasyonlar başladı. Yerel veri akışı küresel dinamiklerle tutarlı.

Sürpriz yok. Dünyada devlet sponsorlu manipülasyon her zaman er ya da geç açığa çıkar. Yapay zekâ bile “halüsinasyon” tuzağına düşer; Arjantin’in INDEC manipülasyonu, Yunanistan’ın Euro Bölgesi’ne girişte sunduğu yanıltıcı mali veriler ve Rusya’nın doping skandalı, bu tür girişimlerin sonunda mutlaka yakayı ele verdiğini açıkça gösteriyor.

Bir ekonomistin ya da piyasa analistinin asli işi şablonlar (framework) kurup bunları muhafaza etmektir. Teknik kapasitesi yüksek analistler, neden-sonuç ilişkisini değerlendiren modeller kurabilirler. Şablonları ilk defa kurmak görece kolaydır ancak kurulu şablonları güncel tutabilmek çetin bir hünerdir. Günlük, haftalık, aylık, çeyreklik hatta yıllık verileri birbirine uyarlamak kutu kutu pense incik boncuk bir iştir.

EuroStat’ın enflasyon verisinin resmi ismi “harmonized”dır. Verileri armonik hale getirebilmek için analistin “ruhu, örsünde milyon kere dövülür” (James Joyce / Rollo May). İnsan, ekranlarının önünde bir kamyon dolusu yük boşaltmış gibi sırılsıklam ter döker. Yapılabildiğinde ödül olarak veri kendiliğinden ekonomiste fısıldamaya başlar. Şablonlara sahip olmayanlar verileri anlamlandırmakta zorlanıyorlar. Ya çareyi “bittik battık” argümanına ya da “TÜİK illüzyonu”na sığınarak yön duyularını bulmaya çalışıyorlar.

Bir ekonomist........

© Dünya