Mısır, küresel ener­ji eko-sisteminde son derece kritik bir ye­re sahip:

-Besin özelliğiyle in­sanları doyuyor.

-Etanol üzerinden kara ve hava araçlarını harekete geçiriyor.

-Hayvan yemi olarak et ve süt üretimini des­tekliyor.

Gıda, ulaşım ve hayvancılık sektörlerini doğrudan ilgilen­diren bu emtia, iktisadi açıdan önemli bir barometre işlevi gö­rür. Hayvancılıkta kullanılan süt/yem paritesi ve tarımda be­lirleyici gübre/mısır paritesi gibi oranlar, kritik ekonomik göster­gelerdir.

Petrol kadar değilse bile mı­sır, önemli bir maliyet kalemidir. Türk piyasasında genellikle ge­ri planda kalmasına karşın eko­nomik modellerde göz ardı edil­memesi gereken bir değişken­dir. Mısır fiyatlarındaki değişim, yem üretimini birkaç ay gibi kısa sürede hızla etkileyebilir. Yem fi­yatlarındaki değişimin yaklaşık üçte ikisi doğrudan mısır fiyat­larındaki hareketle açıklanabilir. Döviz kuru sabit tutulduğunda bile mısır fiyatlarının yem mali­yetine geçişkenliği P’nin üze­rindedir.

Üre fiyatlarını belirleyen temel faktörlerden biri de mısır marjı­dır. Bu nedenle mısır; altın, petrol ve bakır gibi, ekonomik ve finan­sal bir “benchmark” niteliği taşır.

Tarihsel açıdan mısır fiyatları, 1990 sonrasında 4 farklı şoktan etkilenerek 2 farklı fiyat rejimin­den işlem gördü:

-1995 kuraklığı (meteorolo­jik şok),

-2005 ABD biyo-yakıt düzen­lemeleri (mevzuat şoku),

-2012 kuraklığı (meteorolo­jik şok), ve

-2020 COVID salgını – 2022 Ukrayna savaşı (jeo-politik şok).

1995’te yaşanan kuraklık son­rası Şikago Ticaret Borsası’nda fiyatlar uzun süre buşel başına 2 ila 3 ABD Doları arasında kaldı. Artan verimlilik nedeniyle yük­sek arz,........

© Dünya