Ήταν 5 Μαΐου 1981 όταν στις βρετανικές φυλακές Maze στη Βόρεια Ιρλανδία άφησε την τελευταία του πνοή ο Μπόμπι Σαντς, στέλεχος του Προσωρινού Ιρλανδικού Δημοκρατικού Στρατού (IRA). Είχαν προηγηθεί 66 ημέρες απεργίας πείνας ως διαμαρτυρία για την πολιτική της «εγκληματοποίησης» που εφάρμοζε η βρετανική κυβέρνηση απέναντι στους κρατούμενους του IRA. Ο Ρόμπερτ Τζέραρντ Σαντς είχε προσχωρήσει στον IRA το 1972 ύστερα από μια σκληρή παιδική ηλικία η οποία περιλάμβανε αρκετές επιθέσεις από παραστρατιωτικές ομάδες Ενωτικών και Προτεσταντών. Ο Σαντς συνελήφθη δύο φορές για οπλοκατοχή. Την πρώτη το 1972 φυλακίστηκε στο Long Kesh ως κρατούμενος «ειδικής κατηγορίας». Στους κρατούμενους αυτούς αναγνωριζόταν τότε κάποιο στάτους πολιτικού κρατουμένου. Μπορούσαν να φορούν τα δικά τους ρούχα, να συναναστρέφονται ελεύθερα άλλους κρατούμενους ειδικής κατηγορίας, να οργανώνουν τις δικές τους εκπαιδευτικές και ψυχαγωγικές δραστηριότητες, να λαμβάνουν ένα δέμα και να δέχονται μια επίσκεψη την εβδομάδα. Στο Long Kesh ο Σαντς συνάντησε άλλους κορυφαίους μαχητές του IRA, όπως ο Τζέρι Άνταμς, και σύντομα έγινε ο άτυπος αρχηγός των κρατουμένων του IRA. Ο Σαντς αποφυλακίστηκε τον Απρίλιο 1976.

Ύστερα από μια εξάμηνη περίοδο ελευθερίας συνελήφθη εκ νέου για οπλοκατοχή και καταδικάστηκε σε ποινή φυλάκισης 14 ετών στη φυλακή Maze (πρώην Long Kesh). Τώρα βρέθηκε μπροστά σε μια νέα κατάσταση. Η βρετανική κυβέρνηση μέσω μιας πολιτικής γνωστής ως «εγκληματοποίηση» είχε καταργήσει την ειδική κατηγορία για τους κρατούμενους του IRA αντιμετωπίζοντάς τους ως κοινούς εγκληματίες και όχι ως πολιτικούς κρατούμενους. Εξακολούθησε ωστόσο να βασίζεται σε κλειστές ακροάσεις, μυστικά στοιχεία και παρατεταμένη κράτηση χωρίς κατηγορίες ώστε να επιτύχει τις καταδίκες υπόπτων ως μελών του IRA. Ως αποτέλεσμα της πολιτικής αυτής αλλά και της ανεξέλεγκτης φυσικής και λεκτικής κακοποίησης από τους φύλακες πολλοί κρατούμενοι, ανάμεσά τους και ο Σαντς, προέβησαν σε διαμαρτυρίες, όπως της «κουβέρτας» και η «βρώμικη» διαμαρτυρία, κατά τις οποίες οι κρατούμενοι φορούσαν μόνο μια κουβέρτα αντί για τις στολές της φυλακής και αρνούνταν να πλυθούν. Καθώς δεν είχαν επιτευχθεί σημαντικά αποτελέσματα αποφασίστηκε να πραγματοποιηθεί κυλιόμενη απεργία πείνας μέχρι θανάτου. Ο Σαντς αμέσως προσφέρθηκε εθελοντής και επιλέχθηκε να ηγηθεί των απεργιών οι οποίες ξεκίνησαν την 1η Μαρτίου 1981. Τον ακολούθησαν στην απεργία πείνας ο Φράνσις Χιουζ στις 15 Μαρτίου 1981 και οι Ρέιμον ΜακΡις και Πάτσι Ο’Χάρα στις 22 του ίδιου μήνα. Και οι τέσσερις πέθαναν τον Μάιο.

Τις πρώτες 17 ημέρες της απεργίας πείνας ο Σαντς κρατούσε μυστικό ημερολόγιο στο οποίο κατέγραφε τις σκέψεις και τις απόψεις του. Το ημερολόγιο γράφτηκε πάνω........

© Documento