«Οι 500 εκπαιδευτικές εντολές – προτροπές προς το ChatGPT δεν έχουν στόχο να εκπαιδεύσουν τους εκπαιδευτικούς να αξιοποιούν την τεχνητή νοημοσύνη αλλά να εκπαιδεύσουν το ChatGPT να υποκαθιστά τους εκπαιδευτικούς. Όσον δε αφορά τη χρησιμότητα τους για εκπαιδευτικούς σκοπούς, είναι οριακά καλύτερες από το περίφημο «σκόιλ ελικικού». Οι πρόσφατες εξαγγελίες του πρωθυπουργού στη ΔΕΘ για την συμφωνία συνεργασίας μεταξύ της ελληνικής κυβέρνησης και της OpenAI (ChatGPT), με άμεσο στόχο την πιλοτική εφαρμογή του εργαλείου ChatGPT Edu σε 20 Λύκεια της χώρας, φέρνουν στο προσκήνιο μία σειρά θέματα που πρέπει να εξεταστούν σε βάθος.

Μελετώντας τόσο τα επίσημα κείμενα όσο και την πρακτική που ξεδιπλώνει η OpenAI στην εκπαίδευση, φαίνεται ότι έχουμε ένα προσεκτικά σχεδιασμένο τρίπτυχο που στοχεύει στη συστηματική διείσδυση σε όλα τα επίπεδα του εκπαιδευτικού συστήματος: την τεχνολογική υποδομή, την εκπαίδευση των εκπαιδευτικών και τη δημιουργία εξαρτημένων μαθητών – καταναλωτών. Ορισμένα σημαντικά ζητήματα άνοιξε ο Δημήτρης Λένης σε πρόσφατο του άρθρο στο Κοσμοδρόμιο. Η δική μου οπτική γωνία είναι κάπως διαφορετική (αλλά μάλλον συμπληρωματική) και αφορά τη συνολική στρατηγική της OpenAI για την εκπαίδευση.

Ας ξεκινήσουμε με την τεχνολογική υποδομή. Στα χνάρια της Microsoft, βασικού μετόχου της OpenAI, οι ιδιοκτήτες του ChatGPT προσπαθούν μεθοδικά και πολύ φορτικά να ενσωματώσουν τα εργαλεία τους σε όλα τα επίπεδα της εκπαιδευτικής διαδικασίας. Η συμφωνία της OpenAI με την Instructure αποτελεί κεντρικό κομμάτι αυτής της στρατηγικής. H εκπαιδευτική πλατφόρμα Canvas της Instructure έχει 47% μερίδιο αγοράς στην ανώτερη εκπαίδευση των ΗΠΑ και χρησιμοποιείται από 11.342 εκπαιδευτικά ιδρύματα παγκοσμίως. Με την ενσωμάτωση του ChatGPT απευθείας στην πλατφόρμα, η OpenAI εξασφαλίζει ότι αρκετά εκατομμύρια φοιτητές και εκπαιδευτικοί θα χρησιμοποιούν τα εργαλεία της ως μέρος της καθημερινής τους εκπαιδευτικής ρουτίνας.

Όπως εξηγεί ο Leon Furze σε ένα πολύ ενδιαφέρον σχετικό άρθρο, για την OpenAI, υπάρχει ένα περαιτέρω στρατηγικό πλεονέκτημα σε αυτή τη συνεργασία. Οι μαθητές και οι φοιτητές είναι προνομιακό κοινό για τις εταιρείες τεχνητής νοημοσύνης καθώς αποτελούν πολύ μεγάλο ποσοστό των χρηστών (σχεδόν 50%) και ταυτόχρονα χρησιμοποιούν καθημερινά τα σχετικά εργαλεία. Αυτοί όμως οι χρήστες δύσκολα πληρώνουν, και συχνά περιορίζονται στις ελεύθερες εκδόσεις των σχετικών εργαλείων, γεγονός που συνιστά σημαντικό πρόβλημα για όλες τις εταιρείες τεχνητής νοημοσύνης που αιμορραγούν οικονομικά. Ακριβώς για αυτόν τον λόγο, η OpenAI επιλέγει να ενσωματωθεί πλήρως, με κάθε τρόπο, στην εκπαιδευτική διαδικασία στοχεύοντας στη στρατηγική συνεργασία και την τσέπη των μεγάλων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων, των κυβερνήσεων και των μεγάλων δωρητών και φιλανθρωπικών ιδρυμάτων. Έτσι, με αντίστοιχες συμφωνίες ενσωμάτωσης του ChatGPT στην εκπαιδευτική διαδικασία, το Columbia πληρώνει 300 δολάρια ανά χρήστη, ενώ το Πανεπιστήμιο του Τορόντο πληρώνει 250 δολάρια ανά χρήστη, σε ετήσια βάση.

Το κρίσιμο θέμα είναι ότι αυτή η ενσωμάτωση θέτει τα θεμέλια για να δημιουργηθεί αυτό συχνά αποκαλείται «τεχνολογική αιχμαλωσία»: οι χρήστες εξαρτώνται από ένα ενιαίο οικοσύστημα εργαλείων που γίνεται όλο και πιο δύσκολο να εγκαταλείψουν. Να θυμίσουμε ότι ακριβώς ίδια στρατηγική ακολουθεί και η Microsoft που πρωτοστατεί στην μονοπώληση των υποδομών πληροφορικής προς δημόσιους φορείς παρέχοντας υπηρεσίες υπολογιστικού νέφους σε δεκάδες κυβερνήσεις, με τα γνωστά αποτελέσματα της παγκόσμιας κατάρρευσης της 18ης Ιουλίου του 2024. Το πάγωμα σχεδόν 8,5 εκατομμυρίων υπολογιστών αναστάτωσε τις ζωές........

© Documento