Müfredat ve eğitime dair

III. Selim ve II. Mahmut’tan itibaren maruz kaldığımız modernleşme ve uygarlık tutkusu bizi, modern ve Batılı bir eğitim sistemi ve müfredat tartışmalarıyla karşı karşıya bıraktı. Tanzimat bu olguyu devlet eliyle yürürlüğe koydu. Ancak meseleyi çözmekten uzak düştü. Hep bir eğitim ve yetişmiş/yetiştirilmiş bir insan tipi meselemiz vardır ve asla yetiştiremeyiz. Ziya Paşa (1829-1880), J. J. Russo’nun Emil tercümesi için yazdığı ön söze “İnsan çocuktan olur, çocuk da terbiye ile insan olur.” sözüyle başlar. Sonra 'İnsanlarda insanlık gerektiren bir iz, hakikat, alamet ve vefanın kalmadığını bunun devlet ve milleti yıkımın eşiğine getirdiğini, sebeplere bakıldığında da zulüm, cehalet ve kötülüğün hâkim olduğunu; bunların ortadan kaldırılmasıyla yeniden ıslahın mümkün olacağını sanıyoruz…' anlamında sözler sarf ediyor. Sonra uzun uzadıya yapılan yanlışları sıralayarak "Ya bu fenalıklar devam ederse bu devlet, bu milletin akıbeti mahv ü münkariz (sona ermek, yıkılmak) olmayacak mı?" diye sorar. Ziya Paşa’nın 1860’lı yıllardan sonra bu eserin tercümesiyle meşgul olduğunu kabul edersek yaklaşık iki asırdır bir “modernleştirme eğitimi” arayışımız var. Mizancı Murat’ın Mansur’u, Fikret’in Haluk ve Şermin’i, Akif’in Âsım’ı… İdeal nesil arayışlarının birer örneği olarak karşımıza çıkar. Reşat Nuri'nin Çalıkuşu'ndaki Feride’si, Yeşil Gece’sinin Şahin öğretmeni, Kan Davası'ndaki Ömer'i idealist öğretmen arayışının örnekleri olarak yeni zamanların gençlerini yetiştirecektir. Köy Enstitülerinde ülkenin "ruh mimarlarını" yetiştirme çabaları da idealist ve yeni Türkiye idealine inanmış bir nesil yetiştirmeye yönelikti. 60 sonrası toplumcu yazarların "köy romanları" da ülkeyi eğitimle dönüştürmenin tarihini hatırlatır.

Bütün bu çabalar eğitimde ideal öğretmen sorununu çözemedi. Maarif sisteminde taklitçi ve içselleştirilmeyen eğitimcilik, toplumun bir kesimini dikkate almayan eğitim anlayışları ve ideolojik körlükten dolayı bir türlü doğru sonuç vermeyen bir sitem hep gündemde kaldı. Tanzimat........

© Diriliş Postası