İsmail Gaspıralı'nın sekiz çocuğu olmuştur. Rıfat, Şefika, Behiye, Leyla, Danyal, Nigâr, Mansur ve Haydar. Leyla küçük yaşlarında vefat eder. İsmail Bey’in büyük oğlu Rıfat, 1914’ten sonra Tercüman gazetesi ve matbaa ile ilgilenir, 1924’te Kırım’da vefat eder.

21 Kasım 1886 yılında Kırım’ın Bahçesaray şehrinde dünyaya gelen[1] Şefika Gaspıralı’nın babası Türk Dünyasında “Dilde, Fikirde, İşte Birlik” düşüncesiyle tanınan İsmail Gaspıralı, annesi ise Kazanlı Akçuralar ailesinden İsfendiyar Bey’in kızı Zühre Hanım’dır. Şefika Gaspıralı, aynı zamanda Türkçülük akımının önde gelen temsilcilerinden olan Yusuf Akçura'nın halasının kızıdır.[2]

Büyük kızı Şefika hanım 1906 yılından itibaren Gaspıralı’nın nezaretinde Âlem-i Nisvan (Kadınlar Dünyası) dergisini çıkarmaya başlamıştır. Bu dergi Rusya Türklerinin çıkardığı ilk kadın dergisidir. 1910 yılına kadar yayın hayatına devam eden Âlem-i Nisvan, sekiz sayfa olarak haftada bir veya iki haftada bir çıkarılmıştır. Adından da anlaşıldığı üzere dergi yalnızca kadın ve aile ile ilgili konulara yer vermiştir.[3]

Zaten Şefika Hanım’ın anılarından da anladığımız üzere babası İsmail Bey’in ortaya koyduğu usul-ü cedit akımına göre eğitim almıştır. 1884 senesinde Kırım Bahçesaray’da kızlar için açılan ilk usul-ü cedid okulunun öğretmeni de Gaspıralı’nın kız kardeşi Selime-Pembe Hanım olmuştur.[4]

Şefika Gaspıralı’nın çocukluk yılları babasını Tercüman gazetesine yardım için evlerinin avlusundaki matbaada gazete katlayıp, pul yapıştırıp, adres yazmakla ve hep babasının yanında onu izleyerek geçer. Gençlik yıllarına baktığımızda ise yine Tercüman gazetesi için bu defa yazılarını tashih eden, çeviriler yapan 1903 senesinde de kadınlar için ilk defa makale kaleme aldığını görüyoruz. Kısacası gazetecelik yapmak Şefika Hanım için babasıyla daha fazla birlikte olmak ve yükünü paylaşmakla eş anlamlı hale gelir.[5]

1917 senesine gelindiğindeyse artık Rusya’daki Kadın Hareketi’nde aktif bir mücadele dönemi başlamıştır. Bu son aşamada Türk Kadın Hareketi’nin temsilcileri, siyasal alanda da eşitlik arayışına girmişlerdir. Rusya-Müslüman Türk Kadınları Kongresini organize ederek kendilerine dair devamlı tartışılan meselelerle ilgili kararlar almışlardır. Aynı yılın Haziran ayında ise Müslimeler Komitesi kurularak bu komite aracılığıyla kadınların tüm hukuki haklarını savunmak ve kadınların sosyal,siyasal,toplumsal hayata katılımlarını sağlayacak gereklı bilim ve bilgileri öğretmek, kadınların hukuki kazanımlarını korumak için kongrede alınan kararları uygulamaya koymak gibi amaçlara tüzüklerinde yer vermişlerdir.[6]

Şefika Hanım bir kız öğretmen........

© Dikgazete.com