Bu makalenin amacı Miryokefalon Harbi sonrasındaki gelişmeler ve bilhassa harpte hezimete uğrayan Bizans imparatoru Manuel’in antlaşmaya uymaması sonucunda vukûbulan olayları yorumlamaya çalışmaktır. İstanbul’a dönen Manuel, antlaşma gereği yıkması gereken Eskişehir [Dorileon] kalesini yıkmadı ve Türk elçisine: “Mecburiyet içinde kabul edilmiş olan bir anlaşmaya pek önem vermeyeceğim diyerek” harp hâlinin devamını sebep oldu. Bunun üzerine Türk-Bizans harpleri devam etti; 1182 Antalya [Side: Eski Antalya], Uluborlu ve Kütahya; 1204 Isparta ve 1207 bugünkü Antalya fethedildi; Türkmenler, Dinar’a kadar geldiler. Makalede bu konular işlenecektir.

Açar Kelimeler: Miryokefalon Harbi, İmparator I. Manuel, Sultan II. Kılıçaslan, Sublaion, Dorylaion, Isparta

Miryokefalon harbinin yapıldığı 17 Eylül 1176 Cumayı, Cumartesiye bağlayan gece, Köke önündeki ordugâhta kuşatma altındaki Manuel, Kötürnek köyündeki ordugâhında bulunan Kılıçaslan’a elçi göndererek anlaşma istedi. Sultan antlaşmayı yazıp, veziri İhtiyârüddin Hasan ile Manuel’e gönderdi. Manuel, antlaşmayı okumadan imzaladı. Antlaşmada sınır genişlemesi yoktu; Bizans, harbe sebep olan Senirkent-Garip köyü yanındaki Sublaion ile Dorylaion’u yıkacak, 100 bin altın, 100 bin gümüş de savaş tazminatı ödeyecekti (Khoniates, 1995: 131-133).

Yılmaz Öztuna, şöyle der: “II. Kılıç-Arslan, Yunanca, Farsça, Arapça’ya vakıftı. İmparator Manuel’i yakından tanıyordu. Şahsen dosttular. İmparator’u Bizans [İstanbul] şehrinde ziyaret etmiş, 3 ay sarayında kalmıştı [1161-62]. Böylesine bir ziyareti hayal bile etmeyen -o çağda Hristiyan dünyasının en medenî ülkesi olan- Bizans’ın İmparatoru, sarayına şeref veren Kılıç-Arslan’ın her öğün yemeğini altın tabaklarla göndermiş ve hiçbir öğün tabakları geri almamıştı. Bizans’ın haşmetini büyük rakibine göstermek için elinden geleni yapmıştı. Şimdi Sultan Kılıç-Arslan, Miryokefalon’da mağlûp Bizans ordusunun karşısında idi. Manuel’i esir alarak prestijini kırmak istemedi. Zaferi kazandığı an, çepeçevre kuşattığı Bizans ordusunun çekilip gidebilmesi için, ordumuzun bir kanadını açtı ve düşman rahatça geçti. Hâkanımız, bu coğrafyada beraber yaşayacağımızın idrakinde idi. Zamanının medenî seviyesinin çok üzerinde idi. Mağlûp ve ağır zayiat veren İmparator, saflarımızı selâmlayarak çekilip gitti. Kılıç-Arslan, Mısır-Suriye sultânı Selâhaddin Eyyubî ve Almanya İmparatoru Friedrich Barbarossa başta, belli başlı hükümdarlara zafer-nâmeler göndererek Miryokefalon’u anlattı [buna rağmen Barbarossa, 3. Haçlı Seferi başkomutanı sıfatıyle üzerimize gelerek topraklarımızda can verecektir]” (Öztuna, 18.10.2010, Türkiye Gazetesi).

Hudut: Antlaşmada hudut genişlemesi yoktu; Kemer Boğazı’ndaki ırmağın hudut olmaya devam ettiğini ve Senirkent ovasının alınmadığını öğrenen Türkmenler, Sultan’a hakaret ettiler ve Bizans’tan esirler aldılar.

Miryokefalon Şehitliği: İbn Bîbî’nin “Müslümanlar Mezarlığı” dediği Yenice köyü, 972 rakımlı Koru Tepedir. Ayrıca burada 1095 yılında damadı I. Kılıçaslan tarafından şehit edilen Çaka Bey, 14 Ocak 1148’de Fransa Kıralı VII. Louis tarafından şehit edilen bir Türk Beyinin mezarları ile 10 Haziran 1211 Cuma günü şehit edilen Sultan Gıyaseddin Keyhüsrev’in geçici mezarı ve iç organları bulunmaktadır.

Antlaşmayı imzalayan Manuel, dönüşte Sublaion’u yıktı, ama “Mecburiyet içinde kabul edilmiş olan bir anlaşmaya pek önem vermeyeceğini söyleyerek” Dorylaion kalesini yıkmadı. Bunun üzerine Sultan, 1177-78 yılı, 24 bin kişilik bir kuvvetin başında Atabek’ini, [Orta] Menderes çevresini yağmalamaya gönderdi. Atabek, Yalvaç [Firikya Antakyası], Barla [Eski Tralleis], İlama [Luma] ve Uluğbey’i [Pentakheir: Pentapolis] yağmaladı. Dönüş yolunda eski İlama [Leimmokheir] ve Barla Eye [Hyelion] Burnu önlerinde Bizans’ın kurduğu pusuya düştüler. Atabek Eye Burnu önleri, Menderes’in sol kıyısında şehit düştü. 1476 yılında, “Barla önünde şol yazı, Anda yatur Mihter Gâzi” dizesinde anılan kişi, Atabek, ya........

© Dikgazete.com