Bu makalenin amacı, Cumhuriyet idaresinin ilânını müteakip, bazı sudan sebeplerle değiştirilen bazı yer adlarımız hakkındadır. Bakanlar Kurulu kararıyla tamamen Türkçe olan Ertuğrul, İçel [İç-il], Bozok, Canik, Hamid ve Saruhan gibi il adlarımız atılarak, köken olarak Türkçe olmayan Bilecik, Silifke, Yozgat, Samsun, Isparta ve Manisa gibi isimler alınmıştır. Daha sonra da Menteş [Bintaş] yerine Muğla, Hüdavendigar yerine Bursa vs. gibi ad değiştirmeye devam edilmiştir.

Açar Kelimeler: Ertuğrul- Bilecik, İçil- Silifke, Bozok- Yozgat, Hamid- Isparta, Saruhan- Manisa, Menteş- Muğla

Vilâyetlerimizden bazılarının iki isimli olması hasebiyle muhabereat ve muamelâtta ittiratsızlığı mucip olduğu anlaşıldığından, vilâyetlerin merbut cetvelde görüldüğü veçhile, yalnız bir isimle yad edilmesi, Dâhiliye Vekâletinin 29 Ağustos 1926 tarih ve 4322/8641 numaralı tezkeresiyle vuku bulan teklifi üzerine, İcra Vekilleri Heyetinin 24 Teşrinievvel 1926 tarihli içtimaında tasvip ve kabul olunmuştur. Reisicumhur Gazi M. Kemal [Atatürk]

Başvekil İsmet [İnönü], Adliye Vekâleti V. Recep [Peker], Müdafaai Milliye Vekili Recep [Peker], Bahriye Vekili İhsan [Eryavuz], Dâhiliye Vekili M. Cemil [Uybadın], Hariciye Vekili Dr. T. Rüştü [Aras], Maliye Vekili Abdülhalık [Renda], Maarif Vekili Mustafa Necati, Nafia Vekili Behiç [Erkin], Ziraat Vekili Mehmet Sabri [Toprak], Ticaret Vekili Mustafa Rahmi [Köken], Sıhhat ve İçtimai Muavenet Vekili Dr. Refik [Saydam]. Tırnak içindeki soyadları, 21 Haziran 1934 soyadı kanunundan sonraya aittir.

İki isimli vilâyetlerimizin yalnız bir isimle yad edilmesine dair kararname [24 Teşrinievvel 1926- Nu: 4248]

[1944, Ankara Devlet Matbaasında basılan, DÜSTUR, 3.tertip, Cilt 7, - 2. tabı-, s.1681-1682, Nu: 412]

Bu cetvelde Aydın- Güzelhisar, Germiyan- Kütahya, Hüdâvendigâr- Bursa, Karasi- Balıkesir, Menteşe- Muğla, Teke- Antalya, Sahibata-[Afyon] Karahisar ve benzer iller ya unutulmuş, ya da başka bir kararnamede ele alınmıştır. Yukarıdaki cetvelde görüldüğü gibi hepsi de Türkçe olan beylik adları terkedilerek çok eski kent adları, il adı kabul edilmişti. Hâlbuki okumuşlar arasında Cumhuriyet devrinde yabancı isimler yerine Türkçe adlar verildi gibi, yanlış bir algı mevcuttur. Kocaeli- İzmit şekli doğruydu ve diğer iller de böyle olmalıydı. Hamid veya Hamideli sancağının merkez kazasının Isparta adı, 1891 yılında ve II. Abdülhamid devrinde, Hamidabat olarak değiştirilmiş ve il adı olarak da kullanılmıştır. Hamid adı, cehaletten II. Abdülhamit’le ilgili sanılmış ve o yüzden de, Hamid veya Hamideli adının terkine sebep olmuş olabilir. Hamid, Hamidoğulları Beyliğine ad veren Hamid Beyin adıdır.

Ün Isparta Mecmuası s.1841’deki gibi 1891’den önce sancağın adı “H. 937/1530 tarih, 438 Nu. Muhasebe-i Vilâyet-i Anadolu Defteri I”de görüldüğü gibi Hamîd livasıdır. 1891’de değişen, şehrin adıyla birlikte merkez ilçenin adıdır ki, Isparta adı hatalı olarak Hamidabat yapılmış; bazı bazı Isparta da denmiştir. Konya vilâyetine bağlı olan Hamidabat sancağı, 18.06.1336 tarihli BMM İcra Vekilleri........

© Dikgazete.com