Eskiden İslamcı veya muhafazakâr çevrelerde üretilen filmlerde seküler kesim dejenere, kumarbaz, sarhoş kısacası karikatür bir nahoşlukla temsil edilirdi. Şimdilerde o cenahta neler üretiliyor bilmiyorum. Son zamanlarda, laik veya seküler çevreler ile ‘dinci’, muhafazakâr çevrelerin karşılaşmaları üzerine dizi filmler gözde.

Karadenizli olmak hasebiyle sabırsız bir insanım, dizi izleyemem. Ama bu olaya büsbütün ilgisiz kalamadım. Kızılcık Şerbeti ile başladım, bir noktadan sonra iyice saçmalık haline geldi… Ama başlangıçta son derece gerçekçi idi. O kadar ki, diziden annem sayesinde haberdar oldum, bana telefon açıp, “kızım bizi kötüleyen bir dizi var, izle” demişti. İlk bölümde, bizim gibi seküler ailelerin kötülendiği vehmine kapılmıştı.

İzledim, bana hiç de öyle gelmedi, hatta ilerleyen bölümlerde tersi daha doğru gibi geldi. Uzatmayayım, konuya böyle bir giriş yaptıktan sonra, epeyce ilerlemiş vaziyette olan Kızıl Goncalar dizisini, atlaya zıplaya da olsa izlemeye başladım. Bu dizideki temsiller, semboller bana daha ilginç gelmeye başladı.

Bana ilk çarpıcı gelen husus, bir tarikat ortamına son derece uzak, aşırı estetize edilmiş bir dekorlar, kılık kıyafetler dünyası oldu. Tam anlamıyla derme çatma da olsa, oryantalist bir estetik.

Gizemli bir ortam, cami veya dergâhta mum ışıkları, duvarlarda hatlar, vs… En tuhafı kenar mahallelerdeki evlerde, paşa konağı ortamları, daha aşağısında florasan ışığı olabilecek yerlerde kısık aydınlatmalar, kadınların üzerinde eski kovboy filmlerinden bildiğimiz ondokuzuncu yüzyıl Amerikan kasabası kılıkları.

Nerden baksanız, ortama yabancılık alametleri. Bunları geçelim. Bence, asıl mesele, kimin nasıl temsil edildiği mevzusu.

‘Dindarları incitecek’ şeylere takıntılı değilim, hele bu nedenle aşırı tepkileri hiç de haklı bulmam. Sonuçta herkes, her kesim istediği konuda, istediği filmi veya diziyi çeker, beğenmeyen izlemez, nokta.

Dahası, bazı tarikat çevrelerinde, on yaşında çocuğu komşuya nişanlamak gibi, ortaya çıkan bazı gerçekler, en kötü temsilin bile ötesinde olumsuz bir tesir bırakmaya yetiyor.

Ancak, bu üretimler üzerine düşünüp, yorum yapmayalım diyemeyeceğim. Zira, söz konusu dizi konusunda ilk izlenimim dindar, dinci, artık ne derseniz deyin belli bir çevreye ilişkin eski klişelerin hala dolaşımda olduğu idi.

İşin burası önemli, çünkü farklı çevrelerin birbirlerini nasıl gördüklerini bu tür ürünler üzerinden izleyebiliyoruz.

‘Kızıl Goncalar’ dizisini kim yazdı, çekti ise, belli ki incelikli bir iş çıkarmaya, kaba klişelerden kaçmaya çalışmış.

Olmamış.

Bazı dindar karekterleri ‘fazla iyi’ çizmek belki de bu çabanın ürünü. Veya........

© Dikgazete.com