Türkiye, Suriye’den sonra Yemen’i de kurtarabilir mi?
Neml Suresinde Süleyman Peygamberin insan, cin ve kuşlardan oluşan ordusu anlatılır. Neml Suresi 18. ayette; “Ordu sefere çıktığında, bir karıncanın kendi topluluğuna; ‘evlerine çekilmeleri gerektiği yoksa ezilip telef olacakları’ çağrısını işitir, Süleyman Peygamber.”
Neml Suresi 22-23. Ayetlerde ise, Hüdhüd adlı kuşun konuşmasına yer verilir; “Senin (Süleyman Peygamber) bilmediğin bir hakikati öğrendim. Yemen’deki Sebe kavminden doğruluğu kesin bir haber getirdim. Hakikaten ben, orada onlara hükümdarlık yapan bir kadın gördüm. Kendisine, (bir hükümdara gereken) her şey verilmiştir ve onun büyük bir tahtı da vardır.”
Surenin devamında Yemen’deki Sebe Melikesi Belkıs anlatılır.
Osmanlı’nın var olduğu topraklardan, üzerine en çok ağıt yakılan, türkü söylenilen coğrafyadır; Yemen. Balkanlardan Anadolu’ya yiğitler Yemen Cephesine gitmiş; birçoğu geri dönmemiştir. Her kasaba, köy, mahalle ve sülaleden muhakkak bir fert Yemen’de şehit olmuştur.
Ah o Yemen'dir, gülü çemendir
Giden gelmiyor, acep nedendir
Mızıka çalınır düğün mü sandın
Al yeşil bayrağı gelin mi sandın
Yemen’e gideni gelir mi sandın
Arapların anayurdu olduğu kabul edilen Yemen; Yavuz Sultan Selim Han’ın Mısır’ı 1517’de fethetmesiyle Osmanlı yönetimine dahil oldu.
19. yüzyılın sonlarında başlayan Yemen İsyanları 20. yüzyılın başında devam eder. İsyanın baş aktörü İmam Yahya; isyan etmesine rağmen Osmanlı yanında Hicaz-Yemen Cephesi’nde İngilizlere karşı saf tuttu. Osmanlı İmparatorluğu, 1918 yılında Mondros Ateşkes Mütarekesi’ni imzalayarak Arabistan’dan çekilmesiyle İmam Yahya, Sana’ya girerek bağımsızlığını ilan etti. Lozan Anlaşması ile Yemen; Osmanlı’dan fiilen ayrıldı.
İmam Yahya’nın isyanlarda şehit edilen Osmanlı/ Türk askeri için daha sonra üzüldüğü ve pişman olduğu da söylenmiştir.
Osmanlı Devleti’nin en son kaybettiği eyalet Yemen’dir.
Kim bilir burada yatan şehitlerin ahı tutmuştur. Yemen huzura, istikrara kavuşamaz.
“Kara çadır ss mi tutar” türküsünde söylendiği gibi;
“Yemen yolu çukurdandır
Karavanam bakırdandır
…
Şol yemende can verenler
Biri memet biri memiş.”
Kırcaali’de söylenen bir başka Yemen türküsünde ise düğünden hemen sonra cepheye giden bir askerin duygu ve düşünceleri yer alır; “Yemen, Yemen şanlı Yemen / Toprakları kanlı Yemen / Ben Yemen’e dayanamam / Nazlı yardan ayrılamam / İstihkâma indirdiler / Allı gömlek giydirdiler / Bir ananın bir oğlunu / Tâ Yemen’e gönderdiler.”
Yemen’deki kırılgan siyasi iklim sürmektedir. İstikrarsızlık, güvenlik ve asayiş sorunları, temel altyapıdan yoksunluk, ekonomik ve mali bunalım Yemenliler için zorlu sınamalar oluşturmaktadır.
Birçok farklı grubun iktidar mücadelesi sürdürdüğü Yemen; adeta şehir devletçiklerine dönüştü. Yemen; iç savaşın getirdiği ekonomik ve siyasi yıkımla yüz yüze kaldı.
Uluslararası insani yardım kuruluşlarının faaliyetlerinin zorlaştığı iç savaşta 150 bini aşkın insan öldü.
Dünyada son dönemin en kötü insani krizlerinden birinin yaşandığı Yemen'deki nüfusun yüzde 80'i yardıma muhtaç.
Milyonlarca çocuk da kıtlık ve çeşitli hastalıklar sebebiyle ölüm riskiyle karşı karşıya.
Yemen’de giderek kötüleşen insani durum; Türkiye tarafından yakinen takip edilmekte. Türkiye’den birçok sivil toplum kuruluşu (STK); kamu ve sivil halka yardımda bulunuyor.
Antalya Diplomasi Forumu’nda 155 ülkeden 21 devlet ve hükümet başkanı ile 64'ü bakan olmak üzere 6 bini aşkın kişi; “Ayrışan dünyada diplomasiyi sahiplenmek” temasıyla ağırlandı. ADF'de, krizlerin odağında yer alan pek çok aktör, aynı çatı altında bir araya gelerek fikir teatisinde bulundu.
İki kutuplu bir düzenin........© Dikgazete.com
