Uzun zamandır tren yolculuğu yapmamıştım. Geçenlerde öyle bir tren yolculuğu yaptım ki Söğütlüçeşme’den Eskişehir’e değil de adeta zamanda yolculuktu.

Ama ne yolculuk…

Anadolu’da fermantasyon tarihine yolculuktu, tahıl fermantasyonuna, 5 bin yıllık ekmeğe yolculuktu bu.

Az gittim uz gittim dere tepe düz gittim ve Eskişehir’in Seyitgazi ilçesindeki Küllüoba Höyüğü’ne vardım! Höyükteki arkeolojik kazıların başkanlığını yürüten Prof. Dr. Murat Türkteki ve ekibi, bozkırın ayazının hafif hafif kendini gösterdiği saatlerde beni ve içinde bulunduğum grubu, kazı alanının girişinde sıcacık karşıladı.

Küllüoba Höyüğü, arkeolojik kazıların 30 yıldır sürdüğü bir alan. Kazılarda M.Ö. 3200-1900 yıllarındaki yerleşik hayata dair izler gün ışığına çıkarılıyor.

Bunlardan beni en heyecanlandıran ise geçen mayısta höyükte bulunan ekmek. 5 bin yıl öncesine ait mayalanmış, şekil verilmiş, pişirilmiş sonra da yakılmış olduğu anlaşılan bir ekmekten bahsediyorum.

Prof. Dr. Murat Türkteki, ekmeğin kendilerini heyecanlandırdığını söyledi; çünkü formu korunmuş ekmek arkeolojik kazılarda çok nadir bir buluntu. “Ekmeğin bulunmasından çok; söyledikleri, anlattıkları, hikayesi bizim açımızdan çok değerli” diyen Prof. Türkteki, ekmeğin bugüne kadar kalmasının nedenlerinden birinin yakıldıktan sonra toprağa gömülerek saklanması olduğunu belirtti.

Arkeolojik kazı alanlarında en merak ettiğim şeylerden biri, bir nesnenin bulunması anında onu bulan kişinin ne hissettiğidir. Bu ziyarette çok şanslıydım; çünkü o ekmeği bulan Dr. Yusuf Tuna, ekmeği tam olarak bulduğu noktada bulma anını yeniden yaşarmışçasına bize anlattı.

Kazı alanındaki toprağa gömülü yapılardan birinin arka odasının eşik kısmı civarındaki ocağın yakınında, yuvarlak şekli korunmuş, kenarından ufak bir parçası koparılmış halde, karbonlaşmış ekmeğe benzer bir nesne bulmuş Dr. Tuna. Nesneyi biraz yukarı kaldırıp ışığa doğru tutunca içinde tohum olduğunu düşündüğü parçacıkları görüp yanındaki ekip arkadaşına, “Ekmek buldum” demiş.

Analizlerde ekmeğin içindeki tohumların türleri saptanmış. İçinde gernik buğdayı, kavılca adıyla bilinen bir alt tür ve mercimek var. Mayalanmış........

© Diken