Tolstoy, sadece Rus yazınını değil; dünya yazınını da etkileyen, dönüştüren bir büyük virtüöz… Biz bu çalışmamızda yazarın, “Diriliş” romanında kullandığı kimi roman tekniklerinden söz edeceğiz. Romanın içeriği (Sadece küçük bir özet koyduk.), vermek istediği mesajlar ya da yazarın felsefesine girme niyetinde değiliz.

Bir çeviri romanda, roman tekniklerini incelemek her ne kadar hakkıyla yapılmış bir çalışma sayılmasa da ne yazık ki Rusça bilmiyoruz ve çevirmenin maharetinin insafına kalmışız. Dolayısıyla, yazarın kendi diline ait deyimleri, yerel söyleyişleri, cümle dizimi ve fonetik yapıları, sözcüklerin ses tartımlarının ağırlığını çözme, paragraf oluşturma kriterleri… gibi metin içi unsurları yorumlamada elimizdeki tek pusula çevirmenin iki dile hakimiyetiyle ilgili olduğu için, her çeviri eserde olduğu gibi, “Diriliş” hakkında yapılacak bu türden bir çalışma da baştan eksik ve yetersiz olacaktır. Buna rağmen, bu büyük yazın emekçisinin eserlerinden, kullandığı kimi tekniklerden oldukça faydalanmış bir romancı olarak bu metotları romanla uğraşan gençlerin de görmesini sağlamak amacıyla böylesi bir çalışma yapmayı yazınımız adına bir sorumluluk kabul ettim.

***

Romanın konusu kısaca şöyle:

Büyük topraklara sahip bir ailenin çocuğu olan Nehlüdov, çiftlikteki hizmetçilerden Katyuşa’dan hoşlanmaktadır. Katyuşa ilk zamanlar bu yanlış birlikteliğe yanaşmasa da zamanla bu ateş anaforuna düşmekten kendini kurtaramaz. İki âşık sık sık bir araya gelip sevişir. Böyle günlerin birinde, bir gece birlikte olurlar. Nehlüdov çiftlikten ayrılıp askeri okula gider, Petersburg’ta sosyeteye karışıp zevk-safa âlemlerine dalar.

Nehlüdov, aradan geçen on beş yıldan sonra burjuva sınıfının seçkin bir üyesidir artık. Subaylığı bırakıp ağır ceza mahkemesinde yargıçlık yapmaktadır. Bir gün mahkemeye, yargılanmak üzere, hırsızlık ve cinayete ortak olmakla suçlanan Maslova takma adıyla bir hayat kadını getirilir. Yargıç koltuğundaki Nehlüdov, kadının Katyuşa olduğunu anlar; Katyuşa onu tanımamıştır. Nehlüdov, Katyuşa’nın masum olduğuna inanmaktadır; onun ceza almasını engellemek için elinden geleni yapar ama bunda başarılı olamaz. Katyuşa dört yıl kürek cezasına çarptırılır. Nehlüdov, kadının kötü yola düşmesinden kendini sorumlu tutar ve vicdanını susturmak için onu cezaevinden kurtarmak, hatasını telafi etmek için onunla evlenmeyi düşünür. Onu affettirmek için çalmadık kapı bırakmaz. Bu arada cezaevinde Katyuşa’yla görüşüp kendini tanıtır, yaşadığı hayatın getirdiği kayıtsızlıkla Katyuşa ona aldırmaz ama onu hiçbir zaman affetmeyeceğini de bakışlarıyla anlatır. Cezaevine yaptığı ziyaretlerde onlarca masum mahkûmla tanışıp hikâyelerini dinleyen Nehlüdov, onlara da olabildiğince yardım eder.

Bu günahın çelik cenderesindeki Nehlüdov, ruhunu arındırmak için her yola başvurur; arazilerini köylülere karşılıksız dağıtır; hatta bu ziyaret sırasında Katyuşa’dan bir çocuğu olduğunu, neden sonra çocuğun bakımsızlıktan öldüğünü öğrenir. Bu haber onu iyiden iyiye sarsar. Sibirya’ya sürgün edilen Katyuşa’yla beraber nice acılara tanık olarak o topraklara gelir. Uzun çabalar sonunda Katyuşa’ya Çar’dan af çıkartır ama Katyuşa, bu aftan yararlanıp cezaevinden çıkmak istemez; kendisi gibi bir mahkûm olan Simonson’a âşık olduğu için onu bırakıp gitmez. Nehlüdov’un kanayanını dindirecek tek ilaç İncil kalmıştır, onu okudukça huzura erer, yani bir bakıma yeniden dirilir…

***

“Diriliş” romanında dikkat çeken roman tekniklerinden bazıları:

1- Dilimize Ayşe Hacısalihoğlu’nun çevirdiği, 640 sayfadan oluşan “Diriliş” romanında yazar, kitabı üç ana bölüme ayırmış. Maceranın başlayıp uzun yargılamaların yapıldığı sahnelerden sonra; Nehlüdov’un, Katyuşa’yı kurtarmak için bürokraside torpil aramalarından ve ağır cezaevi koşullarından söz ettiği ve 281 sayfa tutan birinci bölümde 59 alt bölüm, Nehlüdov’un sosyalist bilince ulaşıp topraklarını köylülere dağıtmayı düşündüğü sahnelerden başlayıp Sibirya sürgününe kadar geçen olayları içeren 200 sayfalık ikinci bölümde 42 alt bölüm, Sibirya günlerini ve Nehlüdov’un ruhen dirilişinin işlendiği son 219 sayfayı kapsayan üçüncü bölümde ise 27 alt bölüm var.

Okuma kolaylığı sağlayan bu alt........

© dibace.net