Çağımızın Karmaşık Sağlık Sorunları (KSS’ler) yalnızca bir bilim insanın, bilim dalının, bir mesleğin, sağlık kurumunun “tek başına” çözümleyemediği “yeni çıkan” patojenler, yeni çıkan vektörel zoonotik enfeksiyonlar, iklimsel afetler, biyoçeşitliliğin azalması, pandemiler gibi çokfaktörlü tehditlerdir. Antroposenin son çeyreğine özgü dinamiklerden kaynaklanan, sessizce artış gösteren KSS’ler canlı yaşamını tehdit etmeyi sürdürmektedir.

Günümüze kadar süregelen Küresel İklim Değişikliği (KİD) ve arkasındaki devasa sosyoekonomik, sosyoekolojik sorunlar insan uygarlığını nerdeyse “geri dönülemez” yol ayrımına getirmiştir. Özellikle 21. yüzyılda, her alanda baskın olan karmaşıklık, bilinmezlik, öngörülemezlik, olaylar arasındaki “karşılıklı bağlantılılık” sürecin en belirgin karakteridir. Öyleyse, KSS’ler ve sağlığa verdikleri zararlar bu kapsamda değerlendirilirse, hem “yeniçıkan” patojenler, zoonotik enfeksiyonlar, hem de KİD bu “Antroposenik” sürecin dışında düşünülebilir mi?

Sıcaklık ortalamalarının 1,5 dereceyi geçmesi nedeniyle 2024 “en sıcak yıl” olarak kayıtlara geçmiştir. Dünya Meteoroloji Örgütü verilerinde öngörülen, fakat gerçekleşmesi istenmeyen bu sonuç yaşamsal kaygıları........

© Cumhuriyet