Bilimde bazen bir sıçrama yalnızca araştırmacıların dar çevresini değil, tüm insanlığın geleceğini etkiler. 2020’de DeepMind’in geliştirdiği AlphaFold sistemi böyle bir andı. Normalde çözülmesi on yıllar alan bir “protein katlanma” sorununu AlphaFold yapay zekâ (YZ) sisteminin birkaç yıl içinde neredeyse kusursuz şekilde çözmesi, biyolojiyi birdenbire hızlandırdı. Bir zamanlar aylar süren deneyler, şimdi YZ sayesinde dakikalar içinde sonuç vermeye başladı. İlaç geliştirme hızlandı, plastikleri parçalayan enzimler tasarlandı, Nobel ödülleri verildi. Ancak YZ, insanlığın hatta belki de tüm canlıların geleceği açısından çok ürkütücü bir eşiğe hızla yaklaşıyor: “Ayna organizmalar” yaratılabilir.

Bütün canlılar aynı yönde bükülmüş moleküllerden oluşur. Amino asitlerimizin hepsi “sol-elli”, DNA’mız ise “sağ-elli”dir. Buna “kiralite” deniyor. Tersine çevrilmiş moleküller de var olabilir; kimya buna izin verir. Ama doğada böyle “simetrik” bir canlı yoktur.

Şimdi bazı araştırmacılar, böyle simetrik bir canlı, sağ-elli amino asitlerden, sol-elli DNA’dan oluşan hücreler, kısacası, bizim dünyamızla simetrik bir biyoloji evreni kurgulamaya çalışıyor. Bilimsel merak açısından heyecan verici, hatta evrende yaşamın başka tür olasılıklarını anlamak açısından çok yararlı, bir o kadar da tehlikeli bir proje.

Ya böylesi organizma bir gün laboratuvardan çıkıp doğaya karışırsa? İnsan vücudunun........

© Cumhuriyet