menu_open Columnists
We use cookies to provide some features and experiences in QOSHE

More information  .  Close

ŞİÖ ve güvenlik zirvesi

51 1
09.09.2025

15 kişilik Türk gazeteci heyeti olarak Çin’in Xinjiang-Uygur Özerk Bölgesine gittiğimizde, Çin’in bir başka coğrafyasında da tarihi bir zirve yapılıyordu: Şanghay İşbirliği Örgütü (ŞİÖ), 27 üyesiyle Tianjin’de toplanmıştı.

2 yıl önce ŞİÖ’nün Şanghay ve Qingdao’daki enerji forumlarına, 26 üye, gözlemci ve diyalog partneri ülkeden 26 gazeteci olarak katılmıştık.

Bu son zirvede, gözlemci ve diyalog partneri, ŞİÖ partneri/ortağı olarak birleştirildi ve Laos’un da katılımıyla ŞİÖ’nin 27 üyesi ve ortağı oldu.

ABD’nin Orta Asya’ya FETÖ’yle açılımı

ŞİÖ, 1996 yılında, Şanghay Beşlisi olarak “teröre karşı işbirliği” eksenli kuruldu. Çin, Rusya, Kazakistan, Kırgızistan ve Tacikistan’ın oluşturduğu Şanghay Beşlisi, 2001 yılında Özbekistan’ı dahil ederek Şanghay İşbirliği Örgütüne dönüştü.

Özbekistan’ın bu örgüte üye olmaya neden beş yıl geç kaldığı, hem ŞİÖ’nün ana amacını ve ABD’nin Orta Asya planını anlamamızı ama hem de Uygur meselesini çözümlememizi kolaylaştırıyor.

SSCB yıkılınca, ABD Türkiye üzerinden Orta Asya’ya yerleşmeyi önüne hedef koydu. ABD Orta Asya’ya yerleşmenin oltası olarak, Ankara’nın önüne İslamcı bir Turancılık koydu. Türkiye, SSCB’den kopan Türk Cumhuriyetlerine ağabeylik yapacak ve Çin ve Rusya’nın ortasında, bu ülkelerle güçlü bir blok oluşturacaktı.

Bu İslamcı Turancılık, elbette Atlantikçi Turancılıktı ve en önemli aracı da Fethullah Gülen cemaati oldu. FETÖ, CIA sponsorluğuyla Azerbaycan’da 1992’de Çağ Öğretim İşletmeleriyle, Kırgızistan’da 1992’de Uluslararası Sebat Eğitim Kurumlarıyla, Kazakistan’da 1992’de Kazak-Türk Eğitim Vakfıyla (KATEV), Özbekistan’da 1992’de SİLMAŞ ile, Türkmenistan’da 1992’de Başkent Eğitim Şirketiyle, Tacikistan’da 1992’de Şelale Eğitim Kurumlarıyla ve Moğolistan’da 1994’te Empathy Yurtuns........

© CGTN Türk