NIMBY’nin açılımı, “benim arka bahçemde olmaz” anlamına gelen “Not In My Backyard”. Konut ya da altyapı projelerini kendi muhitlerinde istemeyen şahısların tutumlarını özetleyen bir deyiş. Nüfus artışı, trafik yoğunluğu, emlak fiyatlarında düşüş, ekolojik tahribat gibi etkileri yüzünden bu tür imar ve iskan işlerini tasvip etmeyenler “NIMBYs” ya da “NIMBYies” diye yaftalanıyor, ABD’de. Ama bu yafta, ilkesel gerekçelerle söz konusu çalışmalara (örn. nükleer santral) topyekûn muhaliflerden ziyade onlarla özünde bir derdi olmayıp bu projeleri sadece kendi çöplüğünde, mıntıkasında istemeyenler için kullanılıyor. Diğer bir deyişle, “olsun ama bizden ırak olsun”culuktaki riyakârlığı ima ediyor. Bu çifte standardı reddeden “varsın bizim buralarda olsun”culara da YIMBYs (“Yes, in my backyard”) deniyor.

NIMBY (ve YIMBY) gibi bir kavramın olması ilginç[1], bu kavramın kısaltması olması ayrı ilginç. ABD’li olmak demek bu ve benzeri muhtelif kodlamayı bilmek, onları paralel bir kelime dağarcığı olarak bellemek demek. Zira o kodlara aşina olmak, onlarla akıcı konuşabilmek gündelik iletişimin yanısıra grup aidiyetini kurma, pekiştirme açısından da önemli. Kuşkusuz her lisanda kısaltmalar var ama İngilizce’de ve özellikle de ABD İngilizce’sinde bir ismin ya da deyişin baş harflerinden oluşan, “acronym” denilen kısaltmalar daha yoğun sanki. Belki “lingua franca” (uluslararası dil) olmakla da alakalıdır.

Siyasetten örnekler arasında Başkan isimleri var. En bilindik olanları FDR (Franklin Delano Roosevelt), JFK (John Fitzgerald Kennedy) ve LBJ (Lyndon Baines Johnson). Başkan olmasa da MLK (Martin Luther King Jr.) bu bağlamda anılmayı hak ediyor. Zira kısaltmaya layık görülecek kadar ünlü olmuş, o mertebeye erişmiş, gönüllerin başkanı bir zat kendisi. Ünün yanısıra üç isimli olmak da bir koşul, anlaşılan. Abraham Lincoln belki de bu sebeple bir kısaltmaya sahip değil. Kendisi pek hazzetmese de danışmanlarının samimi bir imaj çizme saikiyle teşvik ettikleri “Abe” hitabını, bu Sözlük maddesi özelinde ele aldığımız kısaltmalardan saymıyoruz, yukarıdaki tanım gereği.

Ne kadar ünlü olursa olsun Türkiye’de ismi kısaltmayla anılan pek bir siyasetçi yok[2]. MKA diye bir tabir tutmadı, örneğin. “Ata” varken gerek kalmadı belki de. Herhalde tek önemli istisna RTE[3]; ekseriyetle muhalif kesim için bir mesafelenme, “sayın” ya da cumhurbaşkanı sıfatlarını savuşturma görevi görüyor. Ve fakat ikonlaştırma hevesiyle yandaşlar da köpürtmüyor deǧil bazen. Bu vesileyle, Rasim Ozan Kütahyalı’nın kendisine çok yaraşır pespayelikteki markalaşma çabası “ROK”u da gülünç bir örnek olarak not düşmüş olalım. RTE ve ROK demişken, FETÖ son zamanların Türkiye’deki en gözde kısaltmalarından. ABD’li pazarlamacıları kıskandıracak bir PR hamlesi.

ABD’de........

© Birikim