menu_open Columnists
We use cookies to provide some features and experiences in QOSHE

More information  .  Close

Hiçbir bilimsel soru çözümsüz değildir

16 1
29.06.2025

Heisenberg ve Dirac’ın kuantum kuramını inşaa ettikleri 1930’lu yıllarda doğan bir kız çocuğunun, o zamanlar henüz ışık kirliliğinden azade göklerden etkilenmesi değil de, babasının elinden tutup onu şehirdeki amatör astronomi toplantılarına götürmesi ve evde kendi teleskobunu yapmasına destek olması ender bulunacak bir şanstı. Vera, gecenin farklı saatlerinde gökyüzüne bakarak sadece takımyıldızları ve yıldızların hareketini incelemeyi değil meteorları kendi amatör gök haritası üzerinde çizmeyi de alışkanlık haline getirmişti. Yıldızlara dair sorularını gidermek için yeterli bilgiyi zamanın kitaplarında bulamasa da gözlemlerle kendini oyalıyordu. Şiddetli bir Güneş fırtınası sayesinde bir gece Florida semaları kutupışıklarının dansına sahne olduğunda Vera geleceğine ilişkin o önemli kararı almış, astronom olmayı kafasına koymuştu. Vera 14 yaşında sağdan soldan topladığı malzemelerle yaptığı amatör teleskobuyla gökyüzüne bakarken bilim dünyasında Güneş’in radyo bölgede de ışıma yaptığı bilgisi radyo astronominin temellerinin atılmasına olanak tanıyordu. Bilinmeyen ve bilinmeyi bekleyen o kadar çok şey vardı ki!

Lise yıllarında ilham alabildiği tek kadın olan Marie Curie’nin adı geçtiğinde, iki Nobel ödülü almış ilk ve tek insan olmasına rağmen erkeklerin bilimdeki üstünlüğüne vurgu yapan fizik hocası ile arasının iyi olması tabii ki beklenemezdi. Teknik çizim derslerine sadece erkeklerin katıldığı, laboratuvar deneylerine erkek öğrencilerin seçildiği ve sanki bir kabadayılar tayfasına oyun alanı açmaktan başka bir önceliği olmayan fizik hocası kızları tamamen görmezden gelmeyi seçmişti. Hal böyle olunca Vera astronomiye olan ilgisini fizik derslerinde dile getirmeyi pek tercih etmemişti.

Sıra üniversiteye geldiğinde de işler pek kolay olmadı. Princeton Üniversitesi’nin kadın öğrenci kabul etmediği o yıllarda, astronomi ve fizik bölümlerine yaptığı kimi başvurularda o kadar ciddiye alınmamıştı ki astronomi temalı resimlere ilgisi varsa sanata eğilmesini önerenler bile olmuştu. Nihayetinde Vassar College’a kabul alan Vera, üniversitenin gözlemevi sayesinde kendi amatör teleskobu dışında bir teleskopla da gözlem yapabilme şansı bulmuştu. İlerleyen dönemlerde bilim kadınlarından da dersler alma şansı elde etmesinin yanı sıra, üniversitede, aralarında Richard Feynman’ın da bulunduğu, dönemin ünlü ve önemli kişilikleriyle........

© Birgün