Bu haftaki yazımda iki ayrı raporun verilerini, yorumunu sizlere bırakarak paylaşacağım. Raporların ilki 1 Ekim 2024 tarihinde yayımlanmış olan ‘Küresel Açlık İndeksi, 2024’, ikincisi ise 16 Haziran 2025 tarihinde yayımlanan ‘Stockholm Uluslararası Barış Araştırma Enstitüsü’nün 2025 Yılı Raporu’.

İrlanda’da bulunan Concern Worldwide ve Almanya’da bulunan Welthungerhilfe isimli kuruluşlar ülke, bölge ve dünya düzeyinde her yıl Küresel Açlık İndeksi (Global Hunger Indeks, GHI) hesaplamaları yaparak, hem var olan açlığı ve sonucunda yaşananları gözler önüne seriyor, hem de yıllar içindeki değişimi izleyebilmemizi sağlıyor. GHI sonuçları her yıl Ekim ayında paylaşılıyor. Son verilere göre dünya genelinde 733 milyon insanın yeterli kalori ve besine ulaşamadığı (aç olduğu), dünya nüfusunun yaklaşık yüzde 35’ini oluşturan 2 milyar 880 milyon insanın ise sağlıklı beslenemediği belirlenmiş.

GHI, araştırmada ele alınan ülke, bölge ve/veya dünya nüfusu içinde beslenme için yeterli kaloriye ulaşamayanların payı (orantısı), beş yaş altı çocuklarda yaşa göre boy üzerinden hesaplanan “bodurluk” sıklığı, aynı yaş grubunda boya göre kilo üzerinden hesaplanan “zayıflık” sıklığı ve beşinci doğum gününü göremeden ölen çocukların o yıl doğan bebeklere orantısı başka bir ifadeyle, “beş yaş altı çocuklarda ölüm oranı” olarak adlandırılan dört ayrı değişken üzerinden hesaplanmaktadır. Hesaplama sonucunda GHI, 0 ile 100 arasında bir değer alır ve bu değer artıkça sorunun da arttığını gösterir. GHI; 9.9 ve altındaysa “düşük”, 10.0-19.9 arasındaysa “orta”, 20.0-34.9 arasındaysa “ciddi”, 35.0-49.9 arasındaysa “endişe verici” ve 50.0 ve üzerindeyse “son derece endişe verici” olarak kabul edilmektedir.

Ekim 2024 tarihinde açıklanan son verilere göre, GHI puanının dünya ortalaması 18.3 ile “orta” düzeydedir. Hatta 2023 yılına (18.8) göre 0.5 puanlık bir gerilemeye-iyileşmeye sahiptir. Buna karşın, ülkeler ve bölgeler arasında özellikle ülkelerin zenginlik düzeyi, çatışma-savaş varlığı, iklim krizinden etkilenme durumu vb. faktörlere bağlı olarak GHI puanı büyük farklılıklar göstermektedir. Örneğin, GHI puanı Avrupa ve Merkez Asya’da 5,7’iken Sahra Altı Afrika’da 26.8’dir. Ülkeler düzeyinde ise; Somali (44.1), Yemen (41.2), Çad (36.4), Madagaskar (36.3), Burundi ve Güney Sudan’da “endişe verici”, Demokratik Kongo Cumhuriyeti, Haiti, Nijer, Afganistan, Sudan ve Suriye’nin de aralarında bulunduğu 36 ülkede “ciddi” ve aralarında Libya, Güney Afrika, Venezuela’nın da olduğu 37 ülkede de “orta” düzeydedir. Türkiye’nin GHI puanı 5.0’in altında, “düşük” bulunmuştur.

Stockholm Uluslararası Barış Araştırma Enstitüsü (SIPRI) 2025 yılı raporunda, silahlanma, silahsızlanma ve uluslararası güvenlikle ilgili önemli sayısal veriler de yer alıyor. Bu yazıda silahlanmayla ilgili özet paylaşımın ardından, silah şirketlerinin merkezlerinin bulunduğu ülkeler üzerinden silah satış gelirlerini ve toplam silah satış geliri içindeki paylarını sizlerle paylaşacağım.

Dünyada askeri harcamalar 2015 ile 2024 yılları arasında yüzde 37 oranında arttı. Bölgelere göre en büyük artış yüzde 83’le Avrupa’da gerçekleşti. Söz konusu artış, Asya ve Okyanusya bölgesinde yüzde 46, Amerika bölgesi ile Orta Doğu'da yüzde 19 ve Afrika'da ise yüzde 11 oranında görüldü.

ABD, dünyanın en büyük askeri harcamasını yapan ülkesi olmaya devam ederken, 2024 yılında da 997 milyar dolarlık askeri harcamayla ilk sırada yer aldı. Bu harcama ikinci sırada yer alan Çin’den 3.2 kat daha fazla. Askeri harcamalarda bir önceki yıla göre, 2024 yılında gerçekleşen artış Avrupa bölgesinde yüzde 17, Rusya’da yüzde 38 ve Ukrayna’da yüzde 2,9 olarak tahmin ediliyor. Aynı yıl,........

© Bianet