Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi, PKK lideri Abdullah Öcalan ve diğer başvuru sahipleri için Türkiye’nin 'umut hakkı'nı sağlayıp sağlamadığı meselesini gündemine aldı. Bugün görüşmelerini tamamlayan Bakanlar Komitesi, ara kararını yarın açıklayacak.

Komite 12 Haziran’da; Öcalan, Emin Gurban, Civan Boltan ve Hayati Kaytan’ın durumlarını değerlendirmek üzere 15-17 Eylül tarihlerini toplantı günü olarak belirlemişti. Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'nin (AİHM) ihlal kararlarının gündeme alındığı toplantılarda, davalı devletlerin eylem planları, devletlerden gelen raporlar, sözleşme tarafı hükümetlerin savunmaları, davalı taraftan gelen başvuruları, uluslararası/yerel STK'lerin çağrı ve talepleri değerlendirildi.

AİHM, 2014 yılında tahliye imkanı olmaksızın bir kişiye ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası verilmesini Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'nin (AİHS) işkence ve kötü muamele yasağına aykırı bularak, Abdullah Öcalan'ın 'umut hakkı'nın ihlal edildiğine karar vermişti. Geçen 11 yıllık süre içinde "Gurban Grubu" başlığıyla dosya zaman zaman uluslararası hukukun gündemine geldi. Bakanlar Komitesi, en son Türkiye’ye Eylül 2025’e kadar mevzuatını AİHM'in 'umut hakkı' içtihadına uyumlu hale getirmesi için süre vermişti.

Komite, Türkiye'den müebbet hapis cezası dâhil tüm hükümlülerin serbest bırakılma ihtimaline açık olmaları ve cezalarının devamının gözden geçirilmesine dair gerçek bir mekanizma işletmesini istedi.

Komite, Türkiye’den şu konularda somut adımlar bekliyor:

Yeni çözüm süreci tartışmalarında da Öcalan'ın "umut hakkı" kapsamında serbest bırakılması da zaman zaman iç siyasetin gündemindeydi. Hatta süreci ilk başlatan aktörlerden MHP lideri Devlet Bahçeli'nin de bu konuda çıkışları olmuştu. Ancak o günden bu güne herhangi bir somut adım atılmadı. Son toplantılarda DEM Parti milletvekilleri, bu konuda atılabilecek ilk adım olarak komisyonun Öcalan ile görüşmesini öneriyor.

Bakanlar Komitesi'nin Türkiye'deki hukuki süreci ve tarafların bilgilendirmelerini değerlendirerek, Avrupa Konseyi’nin denetim misyonu kapsamındaki reformların hayata geçirilmediği kanatine varırsa bazı yaptırımlar uygulama yoluna gidebileceği öngörülüyor.

Türkiye, bu çerçevede 27 Haziran'da Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi’ne yeni bir eylem planı sundu. Plan, Bakanlar Komitesi'nin son toplantılarında gündeme alındı.

Planda bu konuda somut ve net ifadeler yer almasa da; Türkiye'nin 2025–2029 dönemini kapsayan yeni Yargı Reformu Strateji Belgesi’nin 23 Ocak 2025’te açıklandığı, ayrıca yeni bir İnsan Hakları Eylem Planı hazırlıklarının başladığı ve bu sürecin devam ettiği bildirildi.

Eylem planında, 'mekanizma eksikliği' yönünden iddialar reddedildi. Türkiye hukukunda 'koşullu salıverme' mekanizmasının mevcut olduğu, ağırlaştırılmış müebbet cezalarının 30 yıl,........

© Bianet